Шежіре

Моңғолдың «ноқталы аюының» жамбасын сындырған Қайысбай балуан
Шежіре

Моңғолдың «ноқталы аюының» жамбасын сындырған Қайысбай балуан

Мұстафа Өзтүріктің туған нағашысы Қайысбай Иісұлы 1866 жылы Алтай аймағының Сарғусын деген жерінде дүниеге келіп, 1960 жылы желтоқсанда Шіңгіл ауданы, Бәйшін қыстағында 94 жасында бақилық болған. Жақында Қайысбай балуанның туған шөбересі Семсер Құсайынұлымен жолығып, балуан атасы туралы естіген-білгенімізді  оқырман қауымға ұсынғанды жөн көрдік. Балуанның шөбересі бүгінде Астанада жеке кәсіпкерлікпен айналысады […]

Өзім дегенді бұл үкімет неге өзекке тебеді?
Шежіре

Өзім дегенді бұл үкімет неге өзекке тебеді?

Соңғы уақытта бұқаралық ақпарат құралдары беттерінде Қытайдағы қазақтардың қудаланып, қысым көріп жатқаны жайында жиі-жиі жазылып, айтылып жүр. Тіпті биыл Астанада өткен Дүниежүзі қазақтары құрылтайында да осы мәселе көтерілді. Қытай қазақтарының қысым көріп жатқандығын Германиядан келген Өмірхан Алтын елбасы Нұрсұлтан Назарбаевқа жеткізді.  Президент бұл жайында бірінші рет естіп тұрғанын айтып, алдағы […]

БАЛУАН ШОЛАҚТЫҢ ФОТОСУРЕТІ және палуанның өмірінің белгісіз тұстары туралы
Шежіре

БАЛУАН ШОЛАҚТЫҢ ФОТОСУРЕТІ және палуанның өмірінің белгісіз тұстары туралы

Бұл сурет Балуан Шолақтың қолдан салынған суреті емес, ФОТОСУРЕТІ. Сәбит Мұқановтан кейін жазушылар Ж.Бектұров, Б.Қойшыбаев және басқалар Шолақ атамыздың фотосуреті болмағанын жазып жүрді. Ал, мен сонау 90-жылдары тауып алған мына сурет -ЕСКІ ФОТСУРЕТ көшірмесі. Мұның фотосурет екендігі Б.Шолақтың артындағы шымылдықтан көрініп тұр. Ал, штрихтап салынған, немесе, акварельмен салынған сурет болса, […]

Жүсіпбектің Мағжанға жазған хаты
Шежіре

Жүсіпбектің Мағжанға жазған хаты

Кезінде Алаш арыстары һәм қаламгерлері бір-бірінің өмір беталысын, шығармашылық жетістіктері мен кемшілігін өзара хат жазысу арқылы ортақ түсіністікке келіп, бір-біріне деген бауырмалдығы мен ұлт алдындағы жауапкершілігін терең сезініп отырған.

Ресейге қарасты Алтай қазақтары
Шежіре

Ресейге қарасты Алтай қазақтары

Осыдан біраз уақыт бұрын «Алтайдай асылымызды алақаннан шығарып алмайық» деген тақырыппен Қытайға қарасты Алтай аймағы және онда тұратын қазақтар туралы шағын дүние жазған едік. Бұл жолы соның жалғасы ретінде Ресейге тиесілі Алтай Республикасы мен Алтай өлкесі, сонда мекендейтін қандастарымыз туралы аз-кем ақпаратпен бөлісудің орайы келді. Оған себеп те жоқ емес.. […]

«Шоуға» айналып кете жаздаған қазақ құрылтайы және оған қарсы шыққан қайраткерлер
Шежіре

«Шоуға» айналып кете жаздаған қазақ құрылтайы және оған қарсы шыққан қайраткерлер

1990 жылы 25 қазанда қабылданған «Мемлекеттік егемендік туралы Декларацияда»: «Қазақ ССР Республикасы барлық шетелдегі қазақтарға қамқорлық және олардың өз тарихи отанына оралуына жағдай жасайды» деп жазылған. Алайда басында жақсы басталған осы іс соңғы жылдары бәсеңдеп кетті.

Мұхан Исахан. Абақ Керейдің Алтай асуы және «Төрт би, төре заңы»
Шежіре

Мұхан Исахан. Абақ Керейдің Алтай асуы және «Төрт би, төре заңы»

Тарих қалтарысындағы беймәлім тұстарды елеп-екшеп, оны хақиқат тұрғысынан зерделеп, ұлт мүддесіне сай қорытып, халық қазынасына айналдыру, көкірегі ояу, арда азаматтардың асыл борышы. Осындай азаматтық ұстанымдағы әріптесіміз Қыдырбек Қиысханұлының газетіміздің өткен санында жарық көрген Абақ Керей тайпасының ҚХР-дің СУАР өлкесіне қоныстануы және Абақ Керейдің ережесі туралы мақаласы қазақ оқырманының тарихи танымын […]

Аға сұлтан Құнанбайдың Абақ Керейге келуі
Шежіре

Аға сұлтан Құнанбайдың Абақ Керейге келуі

Патшалық Ресей қазақ даласын аймақ-аймаққа бөліп басқарғанда Семей қаласы бір аймақтың орталығы болып орыстан келген губернаторға аға сұлтан Құнанбай және Барақ төре орынбасар болып тұрады.

Кремльден келген пәрмен
Шежіре

Кремльден келген пәрмен

Қазақстаннан тыс жерде өмір сүрген қазақ диаспорасының да бастан өткерген қилы-қилы тарихы бар. Соның бірі – Шыңжаң өлкесіндегі Алтай қазақтарының жергілікті билеушілерге қарсы көтерілісі. Бұл оқиғаның туындауына негізгі себеп, 1937-1938 жылдары Кеңес елінде жүргізілген репрессия науқаны 1938 жылдың соңын ала қытай қазақтары арасында да жалғасуы еді. Өйткені, ол кезде Шыңжаң […]

Сөйтсе де Оспан батыр КЕРЕЙ болады
Шежіре

Сөйтсе де Оспан батыр КЕРЕЙ болады

2009 және 2016 жылдың күзінде «Орталық Қазақстан» газетінде Монғолиядан келген, Ақадыр кентінде тұратын, арғын ішіндегі Тоқа молқы ағайындардың айтуымен жазылған «Оспан батыр тоқа молқы болады» деген мағынада мақалалар басылды. Осы мәселеге байланысты мен барлық жұмыстарымды жиып қойып, біраз зерттеу жүргіздім. Абай атамыз­дың сөзін лайықтап айтсақ тарихқа «…әркімнің-ақ бар таласы», сондықтан […]