Sońǵy jazbalar

Erǵalı Ahmetqan:”Bir óleńi bir eldiń murasyndaı”
Beınematerıaldar

Erǵalı Ahmetqan:”Bir óleńi bir eldiń murasyndaı”

Meniń bul shaǵyn maqalamda aıtpaqshy bolǵanym, sonaý alpysynshy jyldardyń basynda bilim izdep shekara attap, Qytaı Halyq Respýblıkasynan qazaq eline atbasyn tiregen, búginde «qazaq ádebıetiniń abyz aqsaqaldarynyń» birine aınalǵan Jabaıyl Beısenovtyń «Aýylym»-óleńi týraly bolmaq. Jabaıyl Beısenov 1934-jyly Qytaı Halyq Respýblıkasy Tarbaǵataı aımaǵy Toly aýdanynyń «Dám» malsharýashylyq raıonynda dúnıege kelgen. Jıyrmadan asyp, […]

Qursaýlanǵan kese
Altaı ańyzy

Qursaýlanǵan kese

Abaı ómirimen baılanysty kóne dúnıelerdiń biri – qursaýlanǵan kese. Bul kese keshegi sheberlerdiń ismerliginiń kýási ispetti. Abaıdyń dosy Dolgopolovty qazaq sheberleriniń qursaýlanǵan keseni jóndeý sheberligi qyzyqtyrǵan tárizdi. Kóshpendi mádenıettiń ózindik kishigirim óndiris oshaqtary bolǵandyǵy aqıqat. Alaıda qazaq dalasynda farfor jasaý óndirisi bolmaǵan. Qymbatqa túsken farfor, faıans ydystardyń synǵany bolsa laqtyrmaı, […]

Mońǵolııanyń Dýndgov aımaǵynan ejelki túrki eskertkishi tabyldy
Altaı ańyzy

Mońǵolııanyń Dýndgov aımaǵynan ejelki túrki eskertkishi tabyldy

Tamyryn tereńge jaıǵan túrki jurtynyń jer betinde ejelgi mádenı jurnaǵy kóp. Solardyń biri – Mońǵolııanyń Dýndgov aımaǵy Nogoontal (jasyl dala) aýmaǵynan anyqtaldy. Kúni búginge deıin beımálim bolyp kelgen kóne túrki ǵuryptyq kesheninen bıiktigi 2 metr, tórt tik syna tas tabylǵan.  Kóne túrki jurtyna tán keshenniń jalpy aýmaǵy 2.5h2.5 m, sharshy […]

Qytaıdaǵy qazaq rejısseri túsirgen fılm qytaı kórermenderin tamsandyrdy.
Jańalyqtar

Qytaıdaǵy qazaq rejısseri túsirgen fılm qytaı kórermenderin tamsandyrdy.

«Qulyp»(«门锁») atty bul fılm bir otbasynda jalǵyz ózi turatyn áıelder ómiriniń qaýipsizdigi týraly taqyrypqa túsirilgen. Fılm 6 kún buryn prokatqa shyqty jáne qazirge deıin satylǵan bıletterden túsken aqsha 148 mıllıon ıýanǵa(9916000000 teńge – avt.) jetti. Bul kınonyń rejısseri Bek (О́rkenbek Beısenbaıuly) esimdi shyńjańdyq qazaq azamat, dep habarlaıdy Qytaıdyń CNR basylymy. […]

Nurbek BEKBAÝ: Biz Sibir men Jońǵarııadan qalaı aıryldyq?
Kitaphana

Nurbek BEKBAÝ: Biz Sibir men Jońǵarııadan qalaı aıryldyq?

Shah-Muhamedtiń dinı reformalary qandaı nátıje berdi? Ermak qalaı óldi? «Alty alash» uǵymy qaı kezde paıda boldy? «Kaçırılmış bir fırsat» nemese túrikter Táýekel hannyń zamany týraly nege bulaı aıtty? Qazaqtar qalaı ǵana Sibir men Jońǵarııadan aırylyp qaldy? Shah-Muhamed memleket qurý isinde Kóshim handy kýmır sanaıtyn. Dál sol syqyldy jas sultan da […]

Iohan Gýstaf Renattiń kartasyndaǵy qazaq jeri.
Bilim

Iohan Gýstaf Renattiń kartasyndaǵy qazaq jeri.

Sońǵy jyldary, ásirese pandemııalyq ahýal kezinde sheteldik, sonyń ishinde eýropalyq ǵylymı-zertteý ortalyqtary men tanymal ýnıversıtetter arhıvinde jáne dástúrli mýzeı-kitaphana mekemeleri qorynda saqtalǵan azııalyq muralardy jeke vıkıpedııasy (Johan Gustaf Renats kartor) nemese enıklopedııalyq (Renat map) tegin málimetteri arqyly kópshilikke usynýda. Sonyń biri – shved ofıeri hám kartograf Iohan Gýstaf Renat (1682-1744) […]

Ásemhan Ǵıbadatqyzynyń on bes jasynda aıtqan áni. (1986 jyl)
Beınematerıaldar

Ásemhan Ǵıbadatqyzynyń on bes jasynda aıtqan áni. (1986 jyl)

Aýa raıy qubylysynyń qazaqsha ataýy jáne halyqtyq boljamdar.
Jańalyqtar

Aýa raıy qubylysynyń qazaqsha ataýy jáne halyqtyq boljamdar.

Halqymyz tabıǵat tylsymyn erte zamannan-aq túsinip, ony óziniń turmys-tirshiligine arqaý etip, koldana bilgen. Solardyń biri – halyqtyń aýa raıyn boljaý tásilderi. Qysy-jazy dalalyk ómirde tirshilik etken halkymyz ózderi turǵan ólkeniń tabıǵı ereksheligi men qupııasyn tereń bilgendigi sondaı, aısyz túnde juldyzǵa qarap jol taýyp, kóz ashtyrmas boranda jerdiń shóbine karap el […]

Orazhan AHMET: «Maǵaýınnyń Evtýshenkodan nesi kem?!..»
Rýhanııat

Orazhan AHMET: «Maǵaýınnyń Evtýshenkodan nesi kem?!..»

Orazhan Rahmanbekuly Ahmet – 1938 jyldyń tamyzynda Qytaıdyń Ile aımaǵy Qorǵas (burynǵy Súıdin) aýdanynyń Sarbulaq aýylynda dúnıege kelgen. 1955-58 jyldary Shynjań ınstıtýtynyń til-ádebıet fakýltetin bitirgen. Sol jyly «Jerlik ultshyl» atanyp, Tarymǵa aıdalady. Keıin týǵan jerine oralyp, jergilikti bılik ókilderiniń baqylaýy astynda eńbek etedi.Tek 1980 jyly ǵana tolyq aqtalyp, shyǵarmashylyqpen emin-erkin […]

JUMAT ShANIN jáne «ARQALYQ BATYR»
Shejire

JUMAT ShANIN jáne «ARQALYQ BATYR»

Syldyraı aqqan bulaqtyń bastaýdan bastalatyny sııaqty, «Teatr» óneri, qazaqtan shyqqan tuńǵysh kásibı rejısser Jumat Shanınge soqpaı ótpeıtini shyndyq. Qazaq saharasynda «teatr» óneriniń qıeli dánin egilip, qadalǵan jas shybyǵy – báıterekke aınalyp, kórermenin birde kúldirse, birde muńaıtyp, ishindegi sherin shyǵartatyn bekzat ónerdiń bastaýy qalaı bastalǵan edi? Qandaı joldardar ótip, qandaı asýlardan […]