Шежіре

МӘМИ ЖҰРТБАЙҰЛЫ (Эссе)
Шежіре

МӘМИ ЖҰРТБАЙҰЛЫ (Эссе)

Халықтың «Керейде Мәми кетсе ـــ ақыл кетеді…» деуі Мәмидің парасатын, дарынын мойындағанынан шыққан тәмсіл болса керек. Қазақтың әйгілі ақын әрі әншісі Әсет Найманбайұлы Мәми бейсі дүние салғанда: ـــ Ұлтын адастырмай бастайтұғын, Алыстан дұшпан келсе саспайтұғын. Дәулет, мансап, кісілік желігіне, Қаны қызып, бойы ысып аспайтұғын. Бірі еді-ау қойған бидің Құдай сайлап, […]

«КЕРЕЙ» ТАЙПАСЫНЫҢ ЭТНИКАЛЫҚ ШЫҒУ ТЕГІ ЖƏНЕ ШЕЖІРЕСІ
Шежіре

«КЕРЕЙ» ТАЙПАСЫНЫҢ ЭТНИКАЛЫҚ ШЫҒУ ТЕГІ ЖƏНЕ ШЕЖІРЕСІ

Керейлер тарихындағы елеулі мəселелер Қазақ халқының құрамындағы тайпалардың бірі — Керейлер екі үлкен этникалық бірлестіктен: Ашамалы Керей, Абақ Керейден тұрады. Ғылыми əдебиеттерде осы атаулардың төркіні туралы айтылған пікірлер аз емес. Керейлер тарихындағы елеулі мəселе — ол Қазақ халқы құрамындағы Керейлер мен Керейттердің арақатынасына байланысты əр түрлі көзқарастардың орын алулары дер […]

“САРБАС ШЕЖІРЕСІ”: АЛМАТЫДА ТАРИХИ ТАНЫМДЫҚ КІТАПТЫҢ ТҰСАУЫ КЕСІЛДІ.
Шежіре

“САРБАС ШЕЖІРЕСІ”: АЛМАТЫДА ТАРИХИ ТАНЫМДЫҚ КІТАПТЫҢ ТҰСАУЫ КЕСІЛДІ.

Алматыда 15 мамыр күні «Сарбас шежіресі» деп аталатын тарихи-деректі, танымдық шежіре кітаптың тұсаукесері өтті, деп хабарлайды ҚазАқпарат. Тұсаукесерге республиканың әр түкпірінен тарихшы, ғалым, ақын-жазушылар қатысып, түрлі баяндама жасады. Сондай-ақ аталған шараға Швеция, Франция, Түркия, Қытай елдерінде тұратын қандастарымыз да онлайн қатысып, өздерінің жүрекжарды лебізін білдіріп, сәлем жолдады. Кешке жиналған көпшілік […]

Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ: Мұқановтың Моңғолияға сапары
Шежіре

Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ: Мұқановтың Моңғолияға сапары

Биыл туғанына 120 жыл толып отырған, қазақ әдебиеті алыптарының бірі – академик-жазушы Сәбит Мұқанов 1967 жылдың маусым айында ресми сапармен Монғолия қазақтары қоныстанған Бай-өлке аймағына барған. Бұл кездесу ондағы қазақтар үшін көктен Ғайса түскендей әсер қалдырған көрінеді. Сәбеңді көріп, қолын алған, қасына отырып әңгімесін тыңдаған адамдар әлі күні: «Баяғыда Мұқанов […]

«Ақнайман қырылған» оқиғасын білесіз бе?
Шежіре

«Ақнайман қырылған» оқиғасын білесіз бе?

Елімізде қазақ даласы, қазақ жұрты бастан кешірген зұлмат, нәубеттің, қасіреттің ізі қалмаған бірде -бір жер жоқ. Қаншама жыл құпия күйінде қалып келіп, сыры елге бертін ғана белгілі бола бастаған «Ақнайман қырылған» оқиғасы 1931 жылдың шілдесінде Күршім ауданында болған. Жол жиегіндегі ескерткіш басында Күршім ауданына сапарлай барған «Дидардың» журналистері түс ауа […]

ҚЫЗАЙДЫҢ ТӨРТ ӘУЛИЕСІ
Шежіре

ҚЫЗАЙДЫҢ ТӨРТ ӘУЛИЕСІ

Атадан балаға жалғасып айтылып келе жатқан, толып жатқан деректі әңгімеге қарағанда халқы сүйіп атын аңызға айналдырған, XVIII-ғасырда қызайдың төрт әулиесі атанған Бұлғынаяқ, Текебай, Мұсырбай, Сәске сынды кемеңгер бабаларымыз дәл сондай асыл адамдар. Олар халқының қамын, елінің игі тұрмысын ойлаған, зер сала үңіліп өмірдегі сәтсіздіктен сабақ алып, нақты өмірден ақыл тауып, […]

Данагүл Махат: ТҮРКИЯ ҚАЗАҚТАРЫНЫҢ КӨШІ ТУРАЛЫ ТЫҢ ДЕРЕК.
Шежіре

Данагүл Махат: ТҮРКИЯ ҚАЗАҚТАРЫНЫҢ КӨШІ ТУРАЛЫ ТЫҢ ДЕРЕК.

ХХ ғасыр – әлем қазақтары тарихындағы қарама-қайшылыққа толы күрделі кезең. Әсіресе, ХХ ғасырдың 1920-1930 жылдарындағы сталиндік ұжымдастыру салдарынан, ашаршылыққа ұшырап, 1,5 миллион қазақ өздерінің байырғы атамекенін тастап, босып кетуге мәжбүр болса, шекаралас Қытай еліндегі қандастарымыз да қиын-қыстау кезеңді бастарынан өткеріп жатқан еді. Алайда, Қытайдағы қазақтар туралы деректер, қоғамдық тарихын зерттеген […]

ТОЛЫБАЙ БИ
Шежіре

ТОЛЫБАЙ БИ

“Тарихи тұлғаларды зерттеу үшін тарихқа кіру керек” академик Салық Зиманов Жалпы қазақ тарихында қазақ билерінің орны ерекше. Қазақ билері ерте заманда өздерінің бір ғана сөзімен небір даулы  мәселелердің дұрыс шешімін тауып отырған. Қазақ билері өз заманында әділ және елге сыйлы болатын. Билер өз әділдігімен елге танымал болған. Айтар болсақ, соның […]

ЖҰМАТ ШАНИН және «АРҚАЛЫҚ БАТЫР»
Шежіре

ЖҰМАТ ШАНИН және «АРҚАЛЫҚ БАТЫР»

Сылдырай аққан бұлақтың бастаудан басталатыны сияқты, «Театр» өнері, қазақтан шыққан тұңғыш кәсіби режиссер Жұмат Шанинге соқпай өтпейтіні шындық. Қазақ сахарасында «театр» өнерінің қиелі дәнін егіліп, қадалған жас шыбығы – бәйтерекке айналып, көрерменін бірде күлдірсе, бірде мұңайтып, ішіндегі шерін шығартатын бекзат өнердің бастауы қалай басталған еді? Қандай жолдардар өтіп, қандай асулардан […]

Керей Барақ батырдың күмбезі қайта жаңартылды.
Шежіре

Керей Барақ батырдың күмбезі қайта жаңартылды.

Тарихта  Барақ есімді ұлы тұлғалардың біразының есімі аталады. олар:  Әз Барақ – Ақ Орданың ханы Барақтың ең үлкені, әйгілі Жиренше шешеннің бабасы. Самарқан ханы Наурыз Ахмет Барақ – Шайбани тұқымы. ХV ғасырда өткен Шыңғыс хан шөбересі – Барақ. Әбілқайырды өлтірген (Тұрсын, Тоғым – Шығай тұқымы) – Барақ. Абылайдың Тоқтаханым тоқалынан […]