Шежіре

Мағаз Разданұлының 90 жылдығы
Шежіре

Мағаз Разданұлының 90 жылдығы

Мағаз Разданұлы 1924-ші жылы ҚХР, СУАР, Алтай аймағының, Буыршын ауданындағы Дулайты ауылында дүниеге келген. 1940-1944-ші жылдары өз жері “Жеңісті” мектебінде оқытушы болған, 1947-1957-ші жылға дейін Қытай жазушылар қоғамы Шін Жаң бөлімшесінде істеген. Арада 20 жылдай Қытайдың солақай саясатының кесірінен соққыға ұшырайды. 1979-1981-ші жылдары Буыршын аудандық мәдениет мекемесінде жалғасты қызмет атқарады. […]

Қазақтың Алтын Аңызы – Оспан Батыр
Шежіре

Қазақтың Алтын Аңызы – Оспан Батыр

Бүгінгі «тарих айдынында» сұхбатымызда, қазақтың ХХ ғасырға таңбасын басқан соңғы батыры Оспан батыр туралы әңгімелейтін боламыз. 1940-1951 жылдары арасында Шығыс Түркістанда халқының егемендігі жолында күрес жүргізген Оспан Батыр Исламұлы күні бүгін толық зерттеліп бүкіл қыр-сыры ашылмай келе жатқан ұлы тұлға. Оның күресі мен қазақ тарихында алар орны туралы әңгімелеп береміз. деп жазды «Түрік […]

ХVІІІ ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚ ҚОҒАМЫНЫҢ САЯСИ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ЕР ЖӘНІБЕК БАТЫР
Шежіре

ХVІІІ ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚ ҚОҒАМЫНЫҢ САЯСИ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ЕР ЖӘНІБЕК БАТЫР

Тарихи тұлғаларды зерттеу үшін «тарихқа кіру керек» [1]  – дейді, академиқ Салық Зиманов. Өте дұрыс. Тарихи тұлғалардың өмір сүрген дәуірін түсінбей тұрып, оның атқарған қызметінің тарихи маңызы мен рөліне баға беру шындыққа жасана қоймайды. Гуманитарлық ғылымда тарихи тұлғаларды зерттеудің қалыптасқан өзіндік әдістемесі бар. Оның  қарапайым қағидасы – оларды өздері өмір […]

Тұғыры биік Тұрсекең
Шежіре

Тұғыры биік Тұрсекең

Тұрсекең 1927 жылы тамыз айының 15-ші жұлдызында Ақмола облысы, Бұ­ланды ауданы, Бөрлі ауылында туған. Әй­гілі әдебиет зерттеуші, филология ғы­лым­дарының докторы, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Қазақ, кеңес әдебиеті тарихын екі тілде жазып, кітап етіп шығаруға атсалысқан ғалым. Әсіресе, біртуар тұлға Сәкен Сейфуллиннің өнегелі өмірі мен шынайы шығармашылығын ғылыми тұрғыдан зерттеуге біраз […]

АБАЙДЫҢ ТУҒАН КҮНІНЕ ОРАЙ БІР СӨЗ
Шежіре

АБАЙДЫҢ ТУҒАН КҮНІНЕ ОРАЙ БІР СӨЗ

Отаршы “ақ патшаның” шенді шекпені үшін (кейде тіпті үлкен күміс табақ пен артық қадақ күріш үшін) төрелері ұсақталып, батырлары бір-бірін шауып, соңғы хандарын ұстап беріп, “зар-заман” жыраулары ескі ізді шиырлап, аз-маз зиялысы я шоқынып, я білім іздеп шетке кетіп, Батыстағы ағартушылық пен индустриализациядан мақұрым қоғамы көшпеліден аграрлық құрылымға өтіп үлгермей […]

ҚЫПШАҚ ХАНДАРЫНЫҢ ӘУЛЕТІ
Шежіре

ҚЫПШАҚ ХАНДАРЫНЫҢ ӘУЛЕТІ

XI-XIII ғасырларда қыпшақтардың ішінде қандай әулет басқарғаны өте шиеленісті мәселе. Бұл сұраққа байланысты тарихшы ғалымдардың арасында ешқандай бәтуаластық жоқ. Онсыз да қыпшақтардың ішінде қанша әулет басқарғаны түсініксіз. Қыпшақ хандары туралы куәландыратын бірқатар түпкі деректер бар. Орыс шежірелері Шаруканид әулеті туралы айғақтайды. Хорезм шежірелері Хорезмшахтарға қызмет еткен қыпшақ хандары әулеті туралы […]

Лақайлар деген кімдер?
Шежіре

Лақайлар деген кімдер?

Түркі халықтары әлем өр­ке­ни­еті­нің дамуына үлкен үлес қосып, жал­пыадамилық да­му, мәдени және рухани факторлардың дамуын да қамтамасыз етіп келгені т­арихтан жақсы белгілі. Түр­кі­лер шын мәнінде өз дара тұл­ғаларын мақтан етіп, олардың аттарын тарихи идеологияда сақтап келумен бірге, олардың қызметін паш ету сезіміне бөленгені де қуанарлық жайт. Лақайлар өзбек ұлты құра­мын­дағы […]

Алтайдан асқан арман
Шежіре

Алтайдан асқан арман

Хасен Оралтай ағамыздың өмірден өткеніне жеті жылға аяқ басса да есімізге жиі оралады. Ол кісіні Қазақстандағы соңғы көргендердің бірі мен едім. Хасекең зейнет демалысына шыққаннан кейін он төрт жылдай Германияда өмір сүріп, жазға салым Түркияда жүрген кездерінде әлсін-әлсін хабарласып, хат жазысып, пікірлесіп тұрдық. Хасен аға менің келіп қайтуымды өтініп, жиі […]

Мұстафа Өзтүрік – Шақабай батырдың жиені
Шежіре

Мұстафа Өзтүрік – Шақабай батырдың жиені

Мұтафа Өзтүрікітің үлкен нағашысы әйгілі палуан, Шақабай батырдың ұрпағы Қайысбай Иісұлы. Тарихта өткен ірі тұлғалардың өмірін зерттеп-зерделегенде «жақсыдан жақсы туар» немесе «ер тағайына тартып туады», «тегінде бар» деген секілді сөздер қолданады. Бүгінгі медицина ғылымының биологиялық-гендік талдаулары да бұл тұжырымды растайды. Шақабай батыр Есентайұлы тарихта өткен ірі тұлғалардың бірі. Ол ірі болмаса […]

Шарқи (Шығыс) Түркістан атты әскері жайлы не білеміз?
Шежіре

Шарқи (Шығыс) Түркістан атты әскері жайлы не білеміз?

Шарқи (Шығыс) Түркістан ұлттық әскері дегенде көз алдыңызға атқа қонып жауға шапқан кісінің әлде бір елесі пайда болса, онда сіз дұрыс пайымдаған боласыз. Шынымен де Шарқидың жүзде сексен пайызы (80%) атты әскер болған. Қолға қару алып ат жалын ұстап мініп жауға шүйлігу қай xалықтың қанына сіңген өмір таңдауы екенін тариx […]