Шежіре

МАҒЖАН МЕН СМАҒҰЛ
Шежіре

МАҒЖАН МЕН СМАҒҰЛ

  Алаш зияларының арасындағы тығыз байланыс, олардың бір-бірін рухани һәм материалдық тұрғыдан демеуі – шынайы тарихи факт болса, осы шындық сәт сайын ашылып жатқанына жаның қуанады. Алматыдан Астанаға араға кемі екі-үш күн салып жететін «Жас қазақ» апталығы 2014 жылы 7 қарашада (№ 44) жарқ еткізіп Байқал Байәділовтің «Сурет құпиясы» атты […]

Алтын орда мемлекеті
Шежіре

Алтын орда мемлекеті

  1227 жылы Жошы өлген соң оның орнына ұлы Батый отырды. 1235 жылы Монғол империясының астанасы Қарақорымда болған құрылтайда Батысқа (Еуропаға) шапқыншылық жорық жасау ұйғарылды. Бұл жорық 1236 жылы басталады. Алтын Орданың астанасы Сарай-Бату, ал кейінірек Сарай-Берке қаласы болды. Түрік деректерінде Батый ханның әскерлері қыпшақтар деп аталды. Себебі, ұлан-ғайыр өлкеде […]

Қазақ халқының Батыс Моңғолия жеріне қоныстану тарихы
Шежіре

Қазақ халқының Батыс Моңғолия жеріне қоныстану тарихы

Қазақ халқының Батыс Моңғолия жеріне қоныстану тарихы Тарихшылардың ортақ пікірлері Моңғолиядағы қазақ диаспросының қалыптасуын 2 үлкен кезең деп қарайды. Бірінші кезең – 1723 жылғы Жоңғар шапқыншылығынан ХІХ ғасырдың 70-жылдар аралығы болса, екінші кезең – ХІХ ғасырдың 70-80-жылдарынан ХХ ғасырдың 20-жылдарына дейінгі ара-лығы. Алайда, бірінші кезең аралығында абақ керейдің жекелеген рулары […]

Жанымхан Ошанұлы: Нұралы батыр
Шежіре

Жанымхан Ошанұлы: Нұралы батыр

  Нұралы батыр Жанымхан Ошанұлы Қазақтың ұлы ғалымы Ш.Ш.Уәлиханов Абылайханға арналған өз еңбегінде XVIII ғасырдың қазақ тарихы үшін аса бір ауыр кезең болғандығын ашып айтады. Қазақты қан жылатқан «Ақтабан шұбырынды» жылдардың халық есінен көтеріле қоймағынын да тілге тиек етеді, сөйте отырып жалпы  тарихи дәуір жөнінде «Абылай дәуірі қазақтардың ерлігі мен […]

Бежең туралы:  Күй – тамыры терең бәйтерек!..
Шежіре

Бежең туралы: Күй – тамыры терең бәйтерек!..

  Бейсенбі Дөненбайұлы 1802 жылы туып, 1872 жылы қайтыс болған. Алтай өңірі күйшілік мектебінің негізін салушылардың бірі. Әр өңірдің күйлері бір-бірімен байланысты, сабақтасып жатады. Қазақ күйлерін жеке-жеке бір-біріне қатысы жоқ дара құбылыс ретінде қарау қиын. Күй тамыры терең бәйтерек сияқты. Кез-келген күйшінің басқа өңірдің күйшілерімен ешқандай тікелей байланысы болмағанымен, оның […]

Қазақтың бір аты  – Құлагер
Шежіре

Қазақтың бір аты – Құлагер

– Бауырым, сен, оқыған-тоқыған, көзі қарақты қаратаяқтың бірісің ғой,– деп сыншы белгілі ақын қазасына қатысты іске басты сезікті ретінде өзінен жауап алмаққа көшпек ойдағы тергеушіге кенеттен қарсы сұрақ тастады. – Мына қылмысты қоя тұралық, ана Ереймендегі мұқым қазақ жиналған дәу бұлдының асындағы қылмыс неге ашылмай қалды, айтшы, қане? – Иә, […]

Сұлтанмахмұт Торайғыров: Әлиханның Семейге келуі
Шежіре

Сұлтанмахмұт Торайғыров: Әлиханның Семейге келуі

 Астана. 16 қазан. Baq.kz – Кеше, жақын Семейде, 21 октябрьде, бұрынғы жандарал мекемесі, «Бостандық үйіне» қарай топ-тобымен ағылған қазақ еді. Семинаристер бір рет, гимназистер бір рет, куристер, мұғалімдер бір рет, саудагерлер, қырдан келгендер де бар. «Сегіздегі бала сексендегі шал да қалмай» дегендей, тойға бара жатқандай бөрінің де мерейлері үстем, еңселері […]

Керейлер құрған Қырым хандығы
Шежіре

Керейлер құрған Қырым хандығы

Шыңғысханның кезінде Алтын Ордадан бөлініп шыққан атақты керейлер әулеті Қажыгерей құрған Қырым хандығы. Шыңғысханның кезінде Алтын Ордадан бөлініп шыққан атақты керейлер әулетін Қажыгерей құрған болатын. Оның ұлы Меңлігерейдің тұсында (1475) жылдары Қырым хандығы Осман империясына бағынышты болып қалады. Кейін осы тұқымнан шыққан билеушілердің барлығы сұлтанның келісімімен ғана таққа отырды. XVI […]

Смағұл Садуақасов және қазақ публицистикасы
Шежіре

Смағұл Садуақасов және қазақ публицистикасы

С. Садуақасұлы 1916 жылы Омбыда қайраткерлік мектеппен бірге қаламгерлік мектептің де табалдырығын аттады. Ол қаламын «Бірліктің», «Балапан» атты қолжазба журналдарында ұштады. Смағұл көсемсөздік пен жазушылық өнерді тынымсыз қайраткерлік қызметінің барысында меңгерді. 1918—1919 жылы Алаш Ордаға тыныс болған «Жас азамат»газетің,1920 жылы атын «Қазақстан» етіп, затын халықтық қылып өзгертпекке бел буған «Ұшқын» […]

Аспан асты еліне ат ойнатқан Оспан батыр
Шежіре

Аспан асты еліне ат ойнатқан Оспан батыр

Аспан асты еліне ат ойнатқан Оспан батыр Серғазы Қабылдаұлы   Ортасы ойылып, ордасы бұзылмаған қалың қазақ жұртына жиырмасыншы ғасыр ала келген Қазан төңкерісі отамалы оқтай әсер етті. Таған тартқан жаңа Кеңес өкіметінің айперен әмірі мен қалыпқа сыймайтын қағидасы ұлан даланы еркін жайлаған көшпелі елдің көшелі жұртының барақат өміріне тұсау салып, […]