Руханият

Қожаберген жырау Толыбайсыншыұлы (1663–1763)
Руханият

Қожаберген жырау Толыбайсыншыұлы (1663–1763)

Абақ Керейдің ішіндегі Шұбарайғыр руы 1400–1500 жылдары аралығында қалыптасқан екен. Шұбарайғырдан — Өтес, оның ұрпағы — Дəулен. Дəуленнен — əйгілі Толыбай сыншы. Ол кезінде əрі би, əрі атақты сыншы болыпты. Толыбай сыншы деген атағы жайылып, одан көп ұрпақ өрбіген екен. Ең кенжесі — Қожаберген тек Шұбарайғыр руының ұраны ғана емес, […]

Әлихан һәм тәуелсіздік тағлымы
Руханият

Әлихан һәм тәуелсіздік тағлымы

Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейхан (1866-1937) қазақ халқының азаттық жолындағы күресте алдаспаны болған аяулы тұлға. Бұрынғы Семей (қазіргі Шығыс Қазақстан) облысы, Қарқаралы уезінде дүниеге келген арда азамат 71 жасында кеңес қоғамының ең бір қасіретті «халық жауы» деген жалған жаласымен Мәскеу қаласында мерт болды.   Аса көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Ә.Бөкейханов  XX […]

Ат сыншының баласын
Руханият

Ат сыншының баласын

Ертеде атақты Танабай деген сыншы өмір сүріпті. Танабайдың бір ұл, бір қызы бар екен. Ұлы 11 жасқа келгеннен бастап әкесінің сыншылық өнерін үйреніп, жылқы ішінде жүріпті. Бір жылы жылқыға жау тиіп, Қалмақтар жылқыны айдағанда ішінде жүрген бала да жылқымен бірге кетіпті. Еліне барғаннан кейін қалмақтың батырлары: – Қазақтан әкелген жылқымен […]

Сары үкі дарыған Сәменбет.
Руханият

Сары үкі дарыған Сәменбет.

Сәменбет ата үш әйел алған адам екен.Үлкен әйелі Сұқсұр, ортаншысы Тасбике, ал кішісінің аты Бадан екен. Бадан ана сұңғақ бойлы, сұлу-сымбатты, сергек жан болыпты. Бірақ, алғашқы өмір жолы тосыңқы болса керек. Әу баста Сары деген бабамыз үлкен ұлына Баданды атастырып алып беріпті. Бадан сұлу балаға жүкті бола алмай, Сары атамыздың […]

ЖӘНІБЕК БАТЫР ЖӘНЕ КЕРЕЙ ЕЛІ
Руханият

ЖӘНІБЕК БАТЫР ЖӘНЕ КЕРЕЙ ЕЛІ

Жәнібек қол басқаруда аруақты батыр, ел басқаруда әділ болып, Абылайдың санаттарының қатарына қосылғаннан кейін керей еліне иелік етіп, басқа өскен рулардың алмандас етіп пайдалануынан елді қорғап, Шыңғыс тауына ірге теуіп, керей елінің басын қосып, сардарын сайлап, сарбаздарын сығайлап, ру-ру бойынша қолбасы батырларын іріктеп, керей қосынын құрады. Сөйтіп, найманның қаракерей Қабанбай […]

Алтай тауындағы “жұмбақ пирамида”
Руханият / Фотогалерея

Алтай тауындағы “жұмбақ пирамида”

Ежелгі заманның қатпарлы қойнауынан сыр шертетін көне жәдігерлер мен ғасырлар шежіресінің мұражайындай болып сақталған ескі қорымдардың маңызы ерекше. Оны табу, зерттеп сырына үңілу тарихи көкжиегімізді кеңейте түсері анық. Міне, осындай құнды ескерткіштердің бірегейі Алтай тауының алыс бір қойнауында жатыр. Олай болса, жергілікті халық «Хан мазары» атап кеткен осы алып қорым […]

Шәкәрімұлының Алтайдағы іздері немесе Абай атындағы алғашқы көше
Руханият

Шәкәрімұлының Алтайдағы іздері немесе Абай атындағы алғашқы көше

Шығыс Қазақстан облысы, Зайсан ауданында дүние есігін ашып, 22 жыл өмірі арғы бетте өткен Уақап Қыдырханұлы ақсақалдан біраз нəрсенің жай-жапсарын сұрауға негіз бар. Жасаған жасына сай, көргені де көп. «Балапан басына, тұрымтай тұсына кеткен» сонау жылдардың ауыр естеліктерін айтатын абыздардың қатары сиреген осы күндері өкінішіміз де жоқ емес. «Біз осы […]

Үндістан, Иран, Ауғанстан қазақтарының қоныстану тарихы
Руханият

Үндістан, Иран, Ауғанстан қазақтарының қоныстану тарихы

Қазақ диаспорасының Үндістанға таралуы Қытайдағы оқиғаларға байланысты болды. XX ғ. 30-жылдарында Шыңжаңда хань ұлтынан өзге халықтарды ұлттық және діни жағынан кемсіту күшейе түседі. Аз ұлт өкілдері, оның ішінде, қазақтар да, көтеріліске шығады. 1936ж. 18 мың қазақтың Барколден Цинхайға миграциясы басталды. 1 мыңға жуық отбасы Баркөлде қалып, Алтайға қайта оралды. 1938ж. 500 қазақ […]

Батыр баба рухына арналған ақындар жырлары
Руханият

Батыр баба рухына арналған ақындар жырлары

«Батырлардың өмірі батып бара жатқан күнмен тең». Осы сөздің растығын дәлелдеудің қажеті жоқ болар. Батырлар халқына жаңа күн, жарқын күн шығарып, арайлы шуағын шашу үшін өмірлерін тәуекелге байлап, өлімге тігеді. Өйткені, олар үшін өлім қорқынышты емес, жұртының, болашақ ұрпағының өмірі қымбат. Осындай мәңгілік ерлік мүддені ту қылып ұстаған ұлы тұлғаның […]

ТҰРСЫНХАН ЗӘКЕНҰЛЫ: ЕРЛІ ЗАЙЫПТЫ ЕКЕУ.
Руханият

ТҰРСЫНХАН ЗӘКЕНҰЛЫ: ЕРЛІ ЗАЙЫПТЫ ЕКЕУ.

Әлен Жеңісханұлы – Шыңжаң қазақтарының, соның ішінде Алтай қазақтарының тарихындағы айтулы тұлға. Оның кім екенін білу үшін сөзді арғы ата-бабасынан бастаған жөн. Арғы атасы – атақты Әбілпейіз хан. Әбілпейіздің 8 ұлы болған дейді. Соның бірі Көгедайдан Әленге дейінгі ұрпақ және билік жалғастырғандар: Көгедай Әбілпейізұлы (1785-1823), Ажы (Әділғазы) Көгедайұлы (1823-1868), Қасымхан […]