Жәркен кеткенде… Мұрат Шаймаран Өшіпті дейді бір шырақ, бататын күндей қан қызыл. Көшіпті дейді тым жырақ Жайырдан келген жалғыз ұл. Қар жауған сәуір қаралы, шомғандай шүңет мың ойға, Жалғыздар керек екен ғой өзі де жалғыз Құдайға. Ажалдың жүзін көремін – безбүйрек беті бозарып… Кеткендей болды өлеңнің өмірге ғашық көзі […]
Бұдан бұрынғы жылдары өмілдірік құйысқаны күнмен көмкеріліп кісінеп ерте жететін кербесті көктемнің биылғы келісі кештеу болды. Көкек шақырып үлгермей, Арқаның ақ түтек ақпа бораны аяғын аптаға созып жатқанда, солығы басылмай іле-шала жетіп, құс қанаты ән салатын Алматы аспаны да ашық емес-ті. Жауып жырғатпаған жамауы көп жасық бұлттар түспей жатып жесір […]
Оянған Ыңғайұлы. (1914-1972) Қытайдың Алтай аймағы, Буыршын ауданында өмір сүрген ақын. ХХ ғасырдағы қытай қазақ әдебиеті өкілдерінің бірі. Ақынның жазбаша және ауызша тараған бірқатар шығармалары бүгінге жетіп отыр. Оянған Ыңғайұлының «Мұңлық жыр», «алтыншы айдың он төрті», «Баянның бетке басарларына», «шөпке түскенде», «Нұрғабылға», «Күшіктің зары», «Ыдырыш пен қасқырдың айтысы», «Екі құрдас», «Жалқауға» секілді өлең толғаулары бар.
Бүгін сіздерге ақынның сатиралық үлгіде жазылған «Алтыншы айдың он төрті» атты өлеңін ұсынып отырмыз. Бұл өлең қазір Текелі қаласында тұратын Нұрлан Темірханұлының қолжазба дәптерінен алынды.
Мағжанның түрік тақырыбын жырлауы, қазақтың түп тарихыніздеп ел тарихын терең түсіндіру еді. Тек бір ғана «Түркістан» өлеңі арқылы тарихидаму жолдарымызбен, ел сыйлаған батырларымызбен, хандарымызбен, Ұлықбектей ғалымдарымызбен таныстыруды мақсат еткенін өлеңдерін талдай отырып дәлелдеу. Мағжанның шығармаларындағы символизм шетел әдебиетінің ақын жазушыларының шығармашылығымен байланыстырылады.
Қамшыгер (Әңгіме) Алты таспа бұзау тіс, Былжырамай аттан түс! − Халық тәмсілі Үдіре көшкен ауыл күн еңкейе көкөзектің бойындағы көк шалғынға іліне итарқа мен ұраңқайларын тігісті. Мал мамырлап, малшы дем алып, балалар: «Ауыл-ауыл», «Күрке-күрке» дейтін ойындарын ойнап жадырап жазылып жатқанда, сауыт киіп, қылыш асынған оншақты адам бір топ […]
Жүретұғын көшкенде иесі артып, Машинаңнан қазақтың түйесі артық. Қан базарда сойылған бұл түліктің, Бізді бір күн жүрмесін киесі атып. Құт бар сенде, жоқ бырақ сана дарын, Қу тірліктің кім білген жараларын. Қандай қыйын жолыңда жүк қалмаған, Қара жердің қайығы ең , қара нарым. Бірге туған ұлтыммен егізбе едің, […]
Оспан батырдың “Үш аймақ” үкіметіне қарсы шығуы Совет Одағының қысымының нәтижесінде Шығыс Түркістан армиясының жеңістен-жеңіске ұласқан екпінді шабуылын кенет доғарып, қытаймен келіссөз жүргізуге мәжбүр болуы жұртшылық арасында: “…Бұл істің артында орыстар бар екен. Орыстар армияның алға тарта беруіне кедергі жасапты”, — деген сияқты сыбыс-жорулардың тарауына жеткізді. Үрімжіде қол жеткен келісім […]
Мұхаметжан Ғабдулкаримұлы Юсуп Батыс Қытайдағы Тарбағатай аймағының орталығы Шауешек қаласында 1897 жылы (құжатта 1896 жыл деп көрсетілген) ескіше 1-қаңтар, жаңаша 14-қаңтарда дүниеге келген. Әкесі Ғабдулкәрім (лақабы Керімтай) XIX ғасырдың 70-75 жылдарында Бұхарадан Құлжаға барып, одан 90- жылдары Шауешекке келген. Шешесі Зульхижа найманның қаракерей табының тума жұртынан. 1902 жылдан бастап медіресе де, […]
Арқаның ескен желдей, көшкенсендей көкірегін ән тербеген көп дүлдүлінің ішінде Сегіз сері Баһрамұлы Шақшақовтың алар орны алабөтен. Тағдырлы тұлға. Оның Сегіз қырлы қасиетін санамалап бермес бұрын туған жерін, өскен ортасын алдымен ауызға алсақ дейміз. Сегіздің әу баста азан шақырып қойған ныспысы – Мұхаммед-Қанафия. Кіндік кескен өлкесі жайлы өзі “Бозқараған” атты […]
Мағаз Ретбек әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтің «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласындағы келтірілген көп дүниелер өшкенімізді қайта жаққандай әр бір қазақстандаққа тың серпін, жаңа бағдар бергені бәрімізге аян. Мәселен, «Біз – ұлан-ғайыр жері мен аса бай рухани тарихы бар елміз. Ұлы Даланың көз жеткізгісіз […]
|
|
Соңғы пікірлер