Нұрғажат Қапақұлы: Дәулетше тәйжінің көк тас таңбасы…

Дәулетше Ертісұлы Ботақараның батыр Тыныбек атасының жетінші ұрпағы. Дәулетше Ертісұлы Ботақара руының байырғы мекені Алтайдың Алақағында 1871 жылы дүниеге келді. Балалық шағы өзінің сүйікті ата қонысы Алақақта өтті. Дәулетше Ертісұлы бала кезінен жаны жайсаң кең пейілді сабырлы болып өсті, ел-жұрты, туыс- туғаны, ата-анасы Дәулетшені Дәулетім деп еркелетіп өсірді. Ол бала жасынан сөзге сондай шешен, ағайын туыстың арасында болып жататын ұсақ-түйек дау шарларды, әдемі тілімен шешіп беріп, ағайын туысты берекелестіріп жүрді. Ағайын туыс арасында болып тұратын өлім-жітім, қысылтаяң жағдайда жол тауып беріп жүрді. Міне осындай үсақ-түйек ағайын арасындағы жұмыстармен араласа жүріп, ел көзіне түсе бастады. Ол қыдырып бір ауылға түссе, сол ауылдың ұсақ-түйек балалары бірақ сол үйге баратын, сол үйдің дастарқанына қойылған дәнді сол балаларға үлестіріп беріп отыратын еді. «Берсең балалаға бер», – деген сөз осыдан қалған шығар ау шіркін!

Нұрғажат Қапақұлы: Алтайдың Алақағы – Ботақара жұртының ата қонысы

Абақ керей Сарыарқа жерінен көшіп шығысқа келіп Қабатау, Шар, Қызылсу, Зайсаң, Көкпекті жеріне ірге теуіп қоныстанады. Жылдар өте Абақ керейдің батыры Ержәнібек қартайған шағында 1786 жылдары Керейдің ел ағалары Шәу жырау, Барлыбай, Байқан, Маман, Шаған, Шегетайлар ел жайында ақыл сұрай барыпты, сонда Жәнібек батыр қоныс толы ауылы, өріс толы малы […]

Нөсерхан Қабихан: Досымханның ерлік ізі

Соғыс ардагері Толыкбаев Досымханатамыздың ерлікгін жырлаған шағын дастан

Ақын Болмас Төлемісұлы жайында…

Қуаныш Ілияс: Халқының жүрегінде Болмас ақын   Аңдатпа:2005-жылы мамыр айында алтай қаласы абитан қалашығы қызыл үйеңкі қыстағындағы ақын атаның қара шаңырағына барған едік. бақыт болмас ұлының бастауында, ол кісі жайында көптеген матерялдарға ие болдық. бұл мақала да сол сапар да жазылды… -автор Халқының жүрегінде Болмас ақын, Болмастай енді қайта болмас […]

«ХАСЕН — ЖӘМИЛА»: Хасен мен Жәмила рөлін сомдаған тұлғалармен болған сұхбат

2004 жыл. «Қазақ календары» беттерінің бірінен ҚХР-да өмірге келген кинокартина туралы хабарды оқып қалдық. Сөйтсек, ол қазақ тілінде шетелде түсірілген тұңғыш көркемсуретті фильм екен. Осыны оқығаннан кейін ойға қалдық. Көкейімізге: «Сондағы ойнаған киноактерлер… Олар кімдер еді?» деген сауалдар келген болатын. «Иә, шынында олар кімдер еді? Іздеп көрсек қайтеді өздерін? Мәселен, 1956-1962 жылдарғы ұлы көш кезінде сол өнер адамдарының арасынан бергі бетке өткендерінің де бар болуы мүмкін-ау…» Ақыры таптық та! Олар: Жәмила – Кеңес Одағының халық әртісі, КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, М.Әуезов атындағы Қазақ академиялық драма театры­ның саңлақ актрисасы Фарида ШӘРІПОВА болса, екін­шісі – Хасен рөлін ойнаған Ықылас Дүкенұлы атындағы рес­публикалық саз аспаптары мұра­жайының ғылыми қыз­меткері Абылай ТҮГЕЛБАЕВ еді. Көп кешікпей Алматыда тұра­тын осы аға, апамызбен кез­десіп, әңгімелескен жайымыз бар. 2004 жылдың жаймашуақ сол бір көк­теміндегі сұхбатта мына тө­мендегі жәйттер белгілі болған еді.

“ХАСЕН – ЖӘМИЛА” КИНОСЫ (Видео)

Мұратбек Муса: Ұлиды көкжал ерлік айналамнан

Алтай тауы барша таудың бабасы   Қарт Алтайым,  тау бабасы жал – құздар, Жер көтермес жерден ауыр қайғың бар . Жүрегімнің ашты зарын қозғайды, Қара түнді қалжыратқан байғұздар.   Қоңыр таудың қасыса жел арқасын, Ескірмейді ескі әуенім  _ жартасым. Қоңыр кеште күңіреніп қобыз  үн, Қоғалы Ертіс  , алысқа жол тартасың. […]

ТҰРДЫХАН АЙДАРХАНҰЛЫ: АРЫСЫ ҚҰЛАП АЛТАЙДЫҢ…

              Арысы құлап алтайдың. . . (Мағаз Разданұлына) Төбесін жайлап қара бұлт, Жүлқыған дауыл жүрегін. Көрінген қайта ағарып, Алтайдың ақбас шыңы едің. Қалқып та алған халқының, Қара сөзінің мәйегін. Тарландап барып табылған, Қазақтың жалғыз тайы едің. Абайдай алып дананың, Айтылмай қалған сөзісің. Абақтай асыл […]

ҚЫТАЙДАҒЫ ҚАЗАҚ АУДАРМАШЫЛАРЫ ЖƏНЕ ҚЫТАЙ ƏДЕБИЕТІНІҢ ҚАЗАҚ ТІЛІНЕ АУДАРЫЛУ ЖАЙЫ

ХІХ ғасырдың аяғына қарай Іле, Алтай, Тарбағатай сынды үш аймақтың Қытай еліне басы бүтін бодан болуына байланысты қазақ жұрты мен Қытай елінің арасындағы байланыс тіпті де жиіледі. Үш аймақты мекендеген қазақтар мал мен бастың амандығы үшін ел тізгінін ұстаған Қытай елімен тіл табысып тұруға тырысты. Ауыс-түйістің салқын жүретін бұрынғы заманындай емес, ауылы аралас, қойы қоралас жатқан дəл осы кезеңде тілмаштардың қажеттілігі артты.

МАҒЖАННЫҢ РЕАЛИСТІК КӨЗҚАРАСЫ ЖӘНЕ ТҮРКІЛЕР ТАҚЫРЫБЫН ЖЫРЛАУЫ

Мағжанның түрік тақырыбын жырлауы, қазақтың түп тарихыніздеп ел тарихын терең түсіндіру еді. Тек бір ғана «Түркістан» өлеңі арқылы тарихидаму жолдарымызбен, ел сыйлаған батырларымызбен, хандарымызбен, Ұлықбектей ғалымдарымызбен таныстыруды мақсат еткенін өлеңдерін талдай отырып дәлелдеу. Мағжанның шығармаларындағы символизм шетел әдебиетінің ақын жазушыларының шығармашылығымен байланыстырылады.