Руханият

Жәнібектің қартайған кезінде кешірмелерін еске алуы
Руханият

Жәнібектің қартайған кезінде кешірмелерін еске алуы

Жәнібек батыр тар жол, тайғақ кешулерін былай еске алады екен: – Майдандасып жау түсіруді ерлігім деп санамаймын, қаптаған жаумен шайқассаң өткір найзаның ұшымен, тұлпар аттың күшімен, қайратыңа әдіс-амалыңды қосып жеңесің. Сен оны алмасаң, ол сені алады. Талай-талай қан майданды бастан кешірдім, тар жол, тайғақ кезеңдерден өттім, майданда жау түсірмей қайтқан […]

Байыт Қабанұлы. Оспан батырдың ақыры (поэма)
Руханият

Байыт Қабанұлы. Оспан батырдың ақыры (поэма)

Батыр болып қару ұстап жауға шапқан екенсің, алдыңда сенен де асқан батыр барына күмәнсіз сенуің керек.Әйтпейінше жеңіске жету мүмкін емес» (Оспан батыр Cіләмұлы)                                       ӘЛҚИССА Қол аяғы кісендеулі алып тұлға батыр Оспанарайлы, Қақпан басқан көкжал қасқыр секілденіп көкаспанға қарайды. Алпамсадай түкті кеуде, білек, самайбұлшынынан қан ағады оны ешбір сезбегендей аласұрып жарайды, Маңайында оқты мылтық, сайман алған сақшыларды шоқтай жанған жанарымен «сабайды»   Еңгезердей есіл бітім ер тұлғасын еңкейтпейді тіктейді, Тауға қарап түнереді өзін де сол тауға балап тізе белін, бүкпейді. Жалт қараған қарасымен, оқыс жылдам қимылымен тобырларға үркек үрей жүктейді, Енді алдыңғы уақыттан  тек өлімнен басқа ештеме күтпейді.   Қалай мейілі қарасаңда темір құрсау тор қаптаған түнек түрме, абақты, Бұл түнек, тор көкке шапшып аласұрған қанша арыстан азаматты түкке тұрмас қаншықтарға талатты. Тау тағысы Оспанның да жан жағынан жау иттері […]

Шақшақ Жәнібекке телінген еңбектер
Руханият

Шақшақ Жәнібекке телінген еңбектер

Тарихта өткен көп Жәнібектер жайында талай айтылды да, жазылды. Жәнібектің руының керей болуына байланысты Керей, Жәнібек хандардыда осы атамызбен қатар қабылдайтындарда бар. Деседе керей Ер Жәнібек пен арғын Шақшақ Жәнібек жайында бірінің еңбегін біріне телитін түсінбестіктер көп. Әсіресе, керей Ер Жәнібектің ерлік хикаяларының бірталайы шақшақ Жәнібекке жазы-лып жүр. Бұл жайында […]

Палуан /тарихи эссe/
Руханият

Палуан /тарихи эссe/

КҮРЕС. Осы сөзді айтқанда шаршы алаңда белдесіп, бір-бірінің кірпік қаққан сәтін аңдыған қос палуан көз алдыңа келе қалады. Бұдан күрес өнерінің ерекше қаситке ие екендігін бірден аңғарсың. Ерте аңыздардар мен батырлар жырында, тарихи туындыларда, тіпті археологиялық қазба деректерден біз адамзат тарихында күрес өнерінің бірнеше түрі болғандығы туралы мол мәлметтер кездестіреміз. […]

Жұртының жадындағы жарқын бейне
Руханият

Жұртының жадындағы жарқын бейне

…Міржақып Дулатұлы қаламынан туған сондай бір сөз-шақпақ азаматтың намыс отын тұтатып, қайраттандырғанын сөзіміздің тиісті тарауында айтқан едік. Қазақ «Жақсының аты өлмейді, ғалымның хаты өлмейді» дегенді бекер айтпаған ғой. Шын ақын сөзі ұрпақтармен бірге жасасып, олардың қайғы-мұңын қозғап, жалпы көңіл күйін шертетінін үлкенді-кішілі жиындарда айтылған сөздерден, олардың тыңдаушыға әсерінен көріп, куәгер […]

Тектілік феномені (тарихи-этнографиялық пайым)
Руханият

Тектілік феномені (тарихи-этнографиялық пайым)

Жаңабек Жақсығалиев,  М.Өтемісов атындағы Батыс  Қазақстан мемлекеттік университетінің аға оқытушысы,  тарих ғылымдарының кандидаты Тектіден текті туады, Тектілік тұқым қуады. Тектілердің тұяғы, Таңдайды құз-қияны. Шын тектілер халқы үшін, Өлімге басын қияды. Жақсы, жаман деместен, Жанына жұртын жияды… Бекасыл әулие (1822-1915) Сөз басы Отан тарихы ғылымында зерттеуші­лердің дендеп  бойлай  алмай жүрген ділгірлігінің […]

ҚОШ КЕЛДІҢ, НАУРЫЗ!
Руханият

ҚОШ КЕЛДІҢ, НАУРЫЗ!

Жер жүзіндегі жұрттардың бәрінің де түрлі-түрлі мейрамдары болады. Мәселен, дін мейрамы, ұлт мейрамы, мемлекет мейрамы секілді. Өзгелерді былай қоя тұрып, өзіміздің сыбайласымыз орыс жұртын алсақ, бұл туралы қазақтың мақалы да бар: «Орыста мейрам көп, қазақта айран көп». Біздің қазақ айранға бай болға­нымен, мейрамға жарлы екендігі осыдан да көрінеді. Жалпы мұсылман […]

ҰЛ – ҰЛАҒАТЫҢ, ҚЫЗ – ҰЯТЫҢ
Руханият

ҰЛ – ҰЛАҒАТЫҢ, ҚЫЗ – ҰЯТЫҢ

ХХІ ғасырды темірлену дәуірі деп айтуға болады. Білгің келген дүниенің бәрі (қай салада болмасын) интернетте жайнап, сайрап тұр. Тек темір түймені басасыз. Адамдар оқшауланып, жалғыздыққа ыңғайланған. Ешкім шақырылмай есік қағып, рұқсат сұрамай үйіңізге кірмейді. Адамдардың өмір сүру өлшемдері адам айтқысыз өзгерістерге тап болды. Қалай болғанда да адамдар өсіп-өніп, көбейіп отырады. […]

Майра КЕРЕЙ, опера әншісі, қазақстанның еңбек сіңірген әртісі: ӘДЕМІЛІККЕ ЖАНЫМ ҚҰМАР
Руханият

Майра КЕРЕЙ, опера әншісі, қазақстанның еңбек сіңірген әртісі: ӘДЕМІЛІККЕ ЖАНЫМ ҚҰМАР

– Сіз әлемдік деңгейдегі опера жұлдызысыз. Вокалдық мүмкіндігіңіз мінсіз  әрі әнді шебер орындайсыз. Сондықтан, әрбір концертіңізді асыға күтеміз. Астанада алдағы уақытта концерт беру ойыңызда бар ма? Тынысбек, қала тұрғыны – Рахмет! Биыл шығарма­шылығыма әрі Қазақстанға келгеніме 20 жыл толды. Бұл аз уақыт емес. Соған орай, жеке кешімді өткізбекпін. Еліміздің төрі – Астанада ән салу  үлкен абырой деп санаймын. Қазіргі […]

Мақсұтқан Баркөл- Дәлейұлы. Аруағың аунасын
Руханият

Мақсұтқан Баркөл- Дәлейұлы. Аруағың аунасын

                   Аруағың аунасын (Терме- толғау) (Ержәнібек батырдың үш жүз жылдық мерей тойына) Мақсұтқан Баркөл- Дәлейұлы Абылай ханның ақ туын, Жан дауыспен қолдаған. Ұлы қазақ хандығын, Нар намыспен қорғаған. Қайта шапқан Жоңғарға, Тас бөгет боп орнаған. Аруағың аунасын, Ержәнібек- өр бабам!!!   Үш […]