Руханият

Шығыс Түркістан күресі және Оспан батыр
Руханият

Шығыс Түркістан күресі және Оспан батыр

Шығыс  Түркістан деп аталатын Жоңғария  даласы мен Алтайдың арасында жатқан ұланғайыр дала – Қазақ халқының тарихи ата қонысы. Сол ұлы далада тіршілік кешкен біздің ата-бабаларымыз ешқашан тәуелсіз ел болуға деген талпынысын тоқтатқан емес. Оңтүстік Шығыс Түрксітандағы көтерілістерде есепке алмағанда  Алтай мен Тянь – Шаньның арасын мекен еткен Қазақтың іргелі ру-тайпалары […]

Бауыржанның әңгімесі
Руханият

Бауыржанның әңгімесі

Белгілі қаламгер Нәбиден Әбутәлиев (1928-2010 жж.) есімі көзі қарақты оқырман қауымға жақсы таныс. Ол соңына оқырман қауым сүйсіне оқитын көптеген мәнді де, мағыналы шығармалар қалдырды. Олардың қатарында «Наркескен» романы, «Қайран, Нарын», «Өттің, дүние» повестері және басқа да туындылары бар. Жазушы Э.Хемингуэйдің «Климанджаро – қарлы тау», «Мереке қызық мол жылдар» шығармаларын, […]

Дүкен Мәсімханұлы. ОСПАН БАТЫР
Руханият

Дүкен Мәсімханұлы. ОСПАН БАТЫР

Әр-әр жерде өтіп жататын, түрлі деңгейдегі ғылыми мәжілістерде, Оспан батыр туралы сөз бола қалса, оның кіммен, не үшін соғысқанына байланысты қима-шату сұрақтар алдымыздан жиі шығады. Солардың бір парасы: «Оспан кіммен майдандасып, қалай батыр атанды?», «Оспанның басты жауы кім? Ол коммунистік қызыл қытаймен майдандасты ма? әлде гоминдаңшыл Чан Кайшимен соғысты ма? […]

Аққал Қалыбаева: «Мұхтар Әуезов “Шіркін! Аққалдың әні!” дейтін»
Руханият

Аққал Қалыбаева: «Мұхтар Әуезов “Шіркін! Аққалдың әні!” дейтін»

Ғылыми еңбектері қазақ тіліндегі етістік категориясын, морфемиканы, сөзжасамды зерттеуге арналған Қалыбаева Аққал әжеміздің туған күні сәуірдің 17-сі. Бірақ өзімен сұхбаттасуға барғанымызда туған күні нақты есінде болмағандықтан, осы күнді таңдап ала салғанын айтты. Десе де, ХХ ғасырдың Мәлік Ғабдулин, Мұхтар Әуезов, Ғабиден Мұстафинсияқты қазақ зиялыларымен етене араласқан, кейінде естелік мақалалар жазған әжеміздің «ойлап табылған» […]

«Қаһарлы алтай» – қазақ әдебиетінің қазынасы
Руханият

«Қаһарлы алтай» – қазақ әдебиетінің қазынасы

Бұл роман қазақ оқырмандарына толық нұсқасында 2010 жылдың соңында ұсынылды. 2011 жылы Қазақстан Жазушылар одағында арнайы таныстырылымы өтіп, Қабдеш Жұмаділов бастаған жазушылар әділ бағасын ауызша бергенмен, содан бергі уақытта әдебиетші қауым тым-тырыс Әрине, бар-жоғы 1 мың данамен жеке қаржыға шыққан кітапты Қазақстанның алыс түкпірінің бәріне тарады деуге келмес. Әйтсе де […]

Тектілік феномені (тарихи-этнографиялық пайым)
Руханият

Тектілік феномені (тарихи-этнографиялық пайым)

Жаңабек Жақсығалиев, М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінің аға оқытушысы, тарих ғылымдарының кандидаты Тектіден текті туады, Тектілік тұқым қуады. Тектілердің тұяғы, Таңдайды құз-қияны. Шын тектілер халқы үшін, Өлімге басын қияды. Жақсы, жаман деместен, Жанына жұртын жияды…   Бекасыл әулие (1822-1915) Сөз басы Отан тарихы ғылымында зерттеуші­лердің дендеп  бойлай  алмай жүрген […]

Сыры мол Ахмет Яссауи кесенесі
Руханият

Сыры мол Ахмет Яссауи кесенесі

Ахмет Ясауи шамамен XI ғ. соңы-XII ғ. басында Сайрам қаласында дүниеге келді. Ахметтің тұңғыш рухани ұстазы әрі тәрбиешісі атақты шайхы Арыстан баб болған. Ол дүние салғаннан кейін Ахмет Бұхараға келіп, атақты шайхы Қожа Жүсіп Хамаданидан сопылық ілім жайлы дәріс алады.Сөйтіп, «Ақиқатты хақ жолдарын» түсіндіру құқына ие болады. Біраз уақыт бойы […]

САМҰРЫҚ ҚҰСТЫҢ ЖҰМЫРТҚАСЫ
Руханият

САМҰРЫҚ ҚҰСТЫҢ ЖҰМЫРТҚАСЫ

Адамзаттың арыдағы миф пен аңыздан тұрған санасында тынбай ұшып келе жатқан бір құс бар. Ол құс өлгенімен, қайта тіріле алады. Өлгенде де, тірілгенде де от болып жанады. Бұл құстың аты — самұрық. Шығыс пен батыс мәдениетінің бәрінде дерлік от — құдыреттіліктің, күштің, жоқтан бар жасаудың, қалаберді үміттің көзі ретінде сипатталады. […]

“Тарих таразысы” – Оспан батыр
Руханият

“Тарих таразысы” – Оспан батыр

Отаршылдыққа қарсы шыққан Оспан батыр
Руханият

Отаршылдыққа қарсы шыққан Оспан батыр

Әр жерде өтіп жататын, түрлі деңгейдегі ғылыми мәжілістерде, Оспан батыр туралы сөз бола қалса, оның кіммен, не үшін соғысқанына байланысты сұрақтар алдымыздан жиі шығады. Солардың бір парасы: «Оспан кіммен майдандасып, қалай батыр атанды?», «Оспанның басты жауы кім? Ол коммунистік қызыл Қытаймен майдандасты ма? Әлде гоминдаңшыл Чан Кайшимен соғысты ма? Жоқ […]