Шежіре

Аян НЫСАНАЛИН. БАЛУАН ШОЛАҚ
Шежіре

Аян НЫСАНАЛИН. БАЛУАН ШОЛАҚ

Тіпті әуесің келеді. Ұлы ұйытқыдай ұйысып отырған ұлтымыздың өткен өмірі мен жұлдызы жолдары қайта-қайта қайырылып, нұрлы қайнарға бас қойғызады. Бұлардың болашаққа үңілдіретіні болмаса, тарихымыздан түңілдіретін тұсы жоқ. Біздің көл-көсір сөз бен саз байлығымыз қазақ халқына ғана тән қайталанбайтын құбылыс. Олардың мұрты бұзылмаған күйі әлі тұр . Бірақ сол ұшан теңіз […]

Тұманбай Молдағалиев. АЛТАЙ – ОСПАН
Шежіре

Тұманбай Молдағалиев. АЛТАЙ – ОСПАН

Тұманбай Молдағалиевтің бұл поэмасы  «Біздің Отан» атты газетте 1985 жылы жарияланған екен. Еріксіз елінен айрылып, жаһаннан жан сауға сұрап кеткен Алтай тауының түлегі Алтай Оспанның атынан баяндалатын поэма  жанарға жас үйіріп, көңіл толқытады. Қазақ поэзиясының асқан лиригі атанған Тұмағаңның жүрегін қиыр жайлап, шет кеткен қазақ тағдыры да үнемі толғандырып жүрсе […]

ЖӘНІБЕК БАТЫРДЫҢ АБЫЛАЙДЫҢ ОҢ ТІЗЕСІНЕН ОРЫН АЛУЫ
Шежіре

ЖӘНІБЕК БАТЫРДЫҢ АБЫЛАЙДЫҢ ОҢ ТІЗЕСІНЕН ОРЫН АЛУЫ

Жоңғар шапқыншылықтарының қазақ даласын жаулауға мол дайындықпен, басым күшпен келген қолына қарсы аттанған Абылай басқарған қазақ қолы да қатты шайқасады. Сан жеңіліп, сан шегініп, сан жеңіп, ілгерлеудің бірінде қазақ қолы тағы шайлығып, қаша соғысады. Өкшелей қуған жауды тосқауылдап, төтеп беріп келе жатқан қолдың ішінде Абылай да бар болады. Алды жөңкіле […]

АБЫЛАЙ ХАННЫҢ ЖӘНІБЕКТІ СЫНАУЫ
Шежіре

АБЫЛАЙ ХАННЫҢ ЖӘНІБЕКТІ СЫНАУЫ

Жас батыр Жәнібектің жау алдындағы қайраты аңыз болып, ел ішіне тез жайылады да, Абылай хан оны жете сынамақ болады, сол ойдың орайы бораны күркіреп, жаңбыры сіркіреп бір күннің түніне тура келеді. Жорыққа аттанған Абылайдың қалың қолы нөсерлі қою қараңғы түнді жамыла иендегі ағаш бейіттен бірер шақырым өтіп барып түседі. Күз […]

Жәнібек батырдың балалық шағы туралы
Шежіре

Жәнібек батырдың балалық шағы туралы

Жәнібек батырдың әкесі Бердәулет арғынның қара кесек руынан шыққан Қазыбек бидің қызымен үйленгеннен кейін, бірнеше жыл бала көрмей жүріп, соңында Жәнібекті көріпті. Перзентке зар ата-ана жас нәрестенің шілдехана тойын жасап, болашақ батырдың алғашқы таңын әнмен атырады. Әйелдерді шақырып, қалжасын беріп, ат шаптырып бесік тойын жасайды. Әкесі Бердәулет баласына ат қойғызарда […]

Ер Жəнібек жайындағы алғашқы кітап
Шежіре

Ер Жəнібек жайындағы алғашқы кітап

Ер Жəнібек Бердəулетұлының өмірдерегін негіз еткен Шынжаңдағы алғашқы кітап – Шəміс Құмарұлы жазған «Ер Жəнібек» романы болса, Сұлтан Тəукейұлының «Ақыр Жəнібек» тарихи рома- ны Моңғолиядағы алғашқы еңбек еді. Ал батырдың тұлпарының тұяғының дүбірі қалған, ерлік іздеріне толы, бүгін де сүйегі жатқан қазақ топырағында бұл тақырып жайын- да арнайы кітап жарық көрмеген болатын. […]

Абақ Керейдің Алтай асуы және «Төрт би, төре заңы»
Шежіре

Абақ Керейдің Алтай асуы және «Төрт би, төре заңы»

Тарих қалтарысындағы беймәлім тұстарды елеп-екшеп, оны ақиқат һәм ұлт мүддесі тұрғысынан қорытып, халық қазынасына айналдыру — көкірегі ояу, арда азаматтардың асыл борышы. Осындай азаматтық ұстанымдағы әріптесіміз Қыдырбек Қиысханұлының газетіміздің өткен санында жарық көрген Абақ Керей тайпасының ҚХР-дің СУАР өлкесіне қоныстануы және Абақ Керейдің ережесі туралы мақаласы қазақ оқырманының тарихи танымын […]

Ресейдегі қазақтардан түйген ой(Экспедиция ізімен)
Шежіре

Ресейдегі қазақтардан түйген ой(Экспедиция ізімен)

Н.Набиолла М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институты «Шетелдегі қазақтардың фольклоры, әдебиеті мен өнері» және «Қазақстан халықтарының фольклоры, әдебиеті мен өнері» атты іргелі зерттеу аясында жұмыс атқарып жатқаны белгілі. Осы іргелі зерттеу аясында фольклортану бөлімі де екі үлкен жобаның тізгінін қолға алған болатын. Біріншісі «Шетелдегі қазақтардың фольклоры» болса, екіншісі «Қазақстан халықтарының […]

Оспан батыр Монгол деректерінде
Шежіре

Оспан батыр Монгол деректерінде

Әдетте біз Алаштың азаттығы жолында болған ұлы күрестер мен оны бастаған батыр-баһадүрлер турасында сөз қылғанда қазіргі Қазақстан шекарасынан шиырлап шықпай жатамыз. Ақиқатында қазақтың азаттығы үшін басын оққа ілген батырлар кеңестік Қазақстан өңірінен тысқары өлкелерде де аз болмаған. Солардың бірегейі — Шығыс Түркістан қазақтарының еркіндігін құру жолында шәйіт болған Оспан батыр […]

ЕР ЖӘНІБЕК ДЕРЕКТЕРІНЕН
Шежіре

ЕР ЖӘНІБЕК ДЕРЕКТЕРІНЕН

ЕР ЖӘНІБЕК ЖАЙЫНДАҒЫ БІЗГЕ ЖЕТКЕН ДЕРЕКТЕР Әрі батыр әрі шешен Ер Жәнібек өзінің тақпақтап айтқан өсиетінде: – Шашылған абақ елін жимақ болып, Есіме осы оралып жата алмадым. Он екі зор жорықта жүлде алдым, Он екіңе бірден болсын атағаным, – дегенде, бұл киелі он екі