سوڭعى جازبالار

ارىبيبەك ءور التاي: كۇنگە شاپقان كومەسكى كوپ ەرلەر – اي…
ادەبيەت

ارىبيبەك ءور التاي: كۇنگە شاپقان كومەسكى كوپ ەرلەر – اي…

                                «ۇران» (ەر جانىبەك رۋحىنا) ەتىنە دارىمايتىن قىلىش – قىستار، رۋدان ۇل تۋعاندا ۇلىستى ۇستار، توبى تۇسكەن توبەگە تۋ سۇرايتىن. ۇلى حان دا جاسايتىن دۇرىس تۇسپال.   تارىتقاندا تامىرىمەن تال بوسايتىن، ەرتىستەن ەلدى وتكىزەر سال […]

قازاقتاردىڭ التاي رەسپۋبليكاسىنا قونىستانۋى
شەجىرە

قازاقتاردىڭ التاي رەسپۋبليكاسىنا قونىستانۋى

قازىرگى التاي رەسپۋبليكاسى تەرريتورياسىنداعى قازاقتار سوڭعى ەكى عاسىر بويىندا وسى اۋماقتا التاي، ورىس حالىقتارىمەن بىرگە تۇراقتى ءومىر سۇرۋدە التاي رەسپۋبليكاسىنىڭ قوشاعاش اۋدانىنداعى قازاقتار ءوزىنىڭ ءتىلىن، سالت- ساناسىن، داستۇرلى مادەنيەتىن ۇرپاقتان-ۇرپاققا جالعاستىرىپ، ۇلتتىق بولمىسىن   ساقتاپ وتىر. سەبەبى، مۇنداعى قازاقتار بەلگىلى ءبىر اۋماققا شوعىرلانا ورنالاسىپ، اۋداننىڭ باسىم بولىگىن قۇرايدى. قوشاعاش اۋدانىنىڭ توراعاسى بولعان اۋەلحان جازيت ۇلى: «رەسەي  قۇرامىنداعى التاي رەسپۋبليكاسى […]

اباق كەرەي سامىرات رۋى جانە ولاردىڭ قونىستانۋ تاريحى
شەجىرە

اباق كەرەي سامىرات رۋى جانە ولاردىڭ قونىستانۋ تاريحى

سامىرات شەجىرەسى حالقىمىزدىڭ ۇلت تاريحى مەن رۋ شەجىرەسى ءبىر-بىرىمەن تىعىز بايلانىسىپ جاتاتىنى كىم-كىمگە دە ءمالىم. قازاق تاريحى دەگەنىمىز رۋ-تايپالاردان تۇرادى.اۋمالى-توكپەلى زامانداردى باسىنان كەشىرە وتىرىپ،زامانىمىزعا جەتكەن تاريح. قازىرگى ۇرپاقتار مەن قازاق حالقىن بىلگىسى كەلەتىن مامانداردىڭ قىمبات بايلىعى.تاريح عىلىمدارىنىڭ ءبىر تارماعى سانالاتىن شەجىرەحالىقتىڭ شىعۋ تەگڭ مەن تاريحىن ءبىلىۋ.قازاق شەجىرەسى قازاق حالقىنىڭ عاسىرلار بويعى […]

بورتە توبى جاڭا بەينەبايان “التاي”
جاڭالىقتار

بورتە توبى جاڭا بەينەبايان “التاي”

ALTAI – بۇل مونعوليانىڭ بورتە توبىنىڭ /Boerte band/ ءبىر جىلعى ەڭبەگىنىڭ جەمىسى. اتالمىش تۋىندى موڭعوليانىڭ ەڭ بيىك شىڭى ورنالاسقان بايان-ولگي ايماعىنىڭ التاي بەس-بوگدا تاۋى، كورىكتى مەكەن سىرعالى ولكەسىندە جاسالعان. بەينەباياندا اسەم تابيعاتتىڭ كورىنىستەرى مەن موڭعوليانى مەكەن ەتكەن كوشپەندىلەر تۋرالى، ۇلتتىق سالت-داستۇرلەرىمىز جايلى باياندالادى. بورتە توبى بەينەبايانعا ارنايى Eagle Huntress ءفيلمى […]

قۇرمانبەك پەن جامالحان (ايتىس)
بەينەماتەريالدار

قۇرمانبەك پەن جامالحان (ايتىس)

قۇرمانبەك زەيتىنعازى ۇلى مەن جامالحان قاراباتىرقىزىنىڭ 1998 جىلى مەن 2013 جىلدارى بولعان ايتىسىنىڭ تولىق نۇسقاسى.

مۇزتاۋ جايلى نە بىلەسىز
كىتاپحانا

مۇزتاۋ جايلى نە بىلەسىز

مۇزتاۋ، بەلۋحا –  قاتىن تاۋلار تىزبەگىندە ورنالاسقان. مۇزتاۋ – التاي تاۋلارىنىڭ ەڭ بيىك شىڭى. سونىمەن قاتار بۇل تاۋ – «التايدىڭ التىن تاۋلارى» بۇكىل الەمدىك مۇراسىنىڭ ءبىر بولىگى. مۇزتاۋعا اپاراتىن ەڭ قىسقا جول تۇنگىر اۋىلىنان باستاپ، كاتۋننىڭ وڭ جاق ساعاسىمەن، ودان كەيىن اككەم وزەنىمەن جوعارى (نەمەسە كوشىرلى اۋىلى ارقىلى 1513 مەترلىك جالعىزاياق جولمەن، اككەم وزەنىنە […]

بايقاباي ۇلى باي ولكەدەن باس جۇلدە الدى
جاڭالىقتار

بايقاباي ۇلى باي ولكەدەن باس جۇلدە الدى

24 شىلدە كۇنى باي ولكەدە بۇرىن سوڭدى بولماعان توي بولدى. باتىر بوتاقارا بابامىزدىڭ ۇرپاعى قازىباي ۇلى بايتەمىردىڭ 75 جىلدىعىنا ارنالىپ التى الاشقا ساۋىن ايتىلعان ءدۇبىرلى اس ءوتتى. استى قازىرگى كەزدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراتىن بالاسى ەرمۇرات ارنايى ۇيىمداستىرعان بلولاتىن. استا ات بايگەسى، اقىندار ايتىسى جانە جىگىتتىڭ بىلەگى دە جۇرەگى دە سىنالاتىن پالۋاندار […]

بەرەل قورىمى
شەجىرە

بەرەل قورىمى

بەرەل قورىمى – ساق داۋىرىنەن ساقتالعان تاريحي ەسكەرتكىش. شىعىس قازاقستان وبلىسى كاتونقاراعاي اۋدانىندا بۇقتىرما وزەنىنىڭ وڭ جاعالاۋىندا بەرەل اۋىلىنان وڭتۇستىك-باتىسقا قاراي 7-8 كم جەردە ورنالاسقان. قورىم سولتۇستىگىندە بەرەل جانە بۇقتىرما وزەندەرىنىڭ قوسىلعان جەرىمەن، وڭتۇستىگىندە قانسۋ وزەنىمەن، ال باتىسى مەن شىعىسىندا تاۋلارمەن شەكتەلگەن بۇقتىرما وزەنىنىڭ وڭ جاعاسىنداعى الاڭدا ورنالاسقان. قورىمداعى ەڭ ەرتە وبالار ب.ز.ب. 4-3 عاسىرلارداۇيىلگەن (2400-2300 جىلدارى بۇرىن)، […]

?؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
رۋحانيات

سەمەيدەگى “الاش ارىستارىنىڭ” ءۇيى

قازاقستان تاريحىنداعى تۇڭعىش ادەبي مۇراجاي. اباي زامانىندا ءانيار مولداباەۆتىڭ ءۇيى بولعان. اباي سەمەيگە كەلگەن ساپارىندا وسى ۇيگە كەلىپ توقتاعان. ءانيار مولداباەۆ1856-1934 جىلدارى ارالىعىندا ءومىر سۇرگەن. اباي اۋىلىنىڭ ازاماتى، شىڭعىس بولىسى، توبىقتى ىشىندە انەت رۋىنان. اكەسى قوجاباي اعاشتان ءتۇيىن تۇيگەن بەساسپاپ شەبەر بولعان. ءانيار ۇلى ابايدىڭ تاربيەسىن كورگەن ادام. دانىشپان اقىن […]

“قالىبەك باتىر” مەموريالدىق كەشەنى اشىلىپ، اس بەرىلدى
جاڭالىقتار

“قالىبەك باتىر” مەموريالدىق كەشەنى اشىلىپ، اس بەرىلدى

مەملەكەتتىڭ “بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ” جانە “ ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى” باعدارلامالارىن جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا، شىلدەنىڭ 20 كۇنى الماتى وبلىسىنىڭ كەگەن اۋدانى قايقى اسۋىنا قويىلعان “قالىبەك باتىر” مەموريالدىق كەشەنىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋى بولىپ ءوتتى. اشىلۋ راسىمىنە وزبەكستان مەن قىرعىزستاننان، قىتاي حالىق رەسپۋبيكاسىنان جانە وبلىس-اۋدانداردان قوناقتار كەلدى. ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋ راسىمىنە وراي الماتى وبلىسى […]