ءبىلىم
قازاق حالقىنىڭ تۇرمىس-تىرشىلىك، سالت-ءداستۇرىنىڭ ءبىر ۇشى مال شارۋاشىلىعىمەن تىكە قايناسىپ جاتىر. مال شارۋاشىلىعىن قولعا الىپ، ءتورت ت ۇلىك مالدى وسىرۋگە ايرىقشا كوڭىل بولگەن قازاق حالقى ءۇشىن اسىرەسە «قوي شارۋاشىلىعىنىڭ» ورنى ەرەكشە. قازاقتا «مال وسىرسەڭ – قوي ءوسىر، ءونىمى ونىڭ كول-كوسىر» نەمەسە «اسىق ويناعان ازار، دوپ ويناعان توزار، بارىنەن دە قوي باعىپ، […]
جاڭالىقتار
تامىزدىڭ 15 مەن 16 كۇندەرى شقو زايساڭ اۋدانىنا قاراستى ساۋىر – سايقان تاۋلارىنىڭ باۋرايىندا، ەرتىس وزەنى القابىندا حVIII عاسىردا ەل قورعاعان ەرلەردىڭ ءبىرى، ورتا ءجۇز كەرەيدىڭ قاراقاس رۋىنا ۇران بولعان باتىر قاپتاعاي تۇگەلباي ۇلىنىڭ تۋعانىنا 320 جىل تولۋىنا بايلانىستى التى الاشقا ساۋىن ايتىلعان ءدۇبىرلى اسى ءوتتى. ەلباسىنىڭ “رۋحاني جاڭعىرۋ – بولاشاققا […]
رۋحانيات
اكەسى “حالىق جاۋى” بولىپ اتىلعاننان كەيىن شاكەرىمنىڭ ەكىنشى ايەلى ايعانشادان تۋعان 7 بالانىڭ ەڭ كەنجەسى زيات اتامەكەنىنە تۇراقتاي الماي باسساۋعالاپ ءبىر تۇيەگە ازىق-ت ۇلىك پەن اكەسىنىڭ قولجازبالارىن ارتىپ، قاسىندا بەردەش تاكەجانوۆ، مانكەش، ءازىمباي (بەردەشتىڭ ءىنىسى)، قوجاحان، تولەۋعازى قاتارلى ءبىر توپ ادام 1931 جىلى قازان ايىنىڭ سوڭىن الا ايلى ءتۇن استىندا تۋعان […]
شەجىرە
قىتايدىڭ ىشكى پروۆينتسيالارىنداعى شالعاي ايماقتاردا شاشىراپ جۇرگەن قازاق دياسپوراسىن زەرتتەۋ قازىرگە دەيىن كوپ قولعا الىنباي كەلە جاتقان ماڭىزدى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى. سولاردىڭ اراسىنان ەڭ الدىمەن گانسۋ قازاقتارىن اتاۋعا بولادى. قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ جۇرگىزگەن ۇلتتىق اۋماقتىق اۆتونوميا ساياساتىنىڭ ناتيجەسىندە 1954 جىلى شۇار عا قاراستى ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى قۇرىلدى. قازاقتار نەگىزىنەن وسى […]
بەينەماتەريالدار
بۇگىن ارداقتى اعامىز، قازاق ادەبيەتىنىڭ سىنشىسى، اكادەميك، عالىم تۇرسىنبەك كاكىشەۆتىڭ تۋعان كۇنى. ومىردەن وتكەنىنە مىنە ءتورت جىلدىڭ ءجۇزى بولىپتى. “جاقسىنىڭ اتى، عالىمنىڭ حاتى ولمەيدى” دەگەندەيىن ۇلى ۇستازدىڭ ەسىمى كوكەيىمىزدە ماڭگى ساقتالمىق. وسى ورايدا حابار تەلەارناسىنا بەرگەن سوڭعى سۇحباتىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنىپ وتىرمىز… عىلىم قايراتكەرىنىڭ ءومىر جولى، جەتىستىگى، وكىنىشى… عالىمنىڭ ساكەن سەيفۋللين، […]
كىتاپحانا
جەتىسۋ تورىندە «100 تومدىق جەتىسۋ كىتاپحاناسى» جوباسىمەن جارىق كورگەن 41 جاڭا كىتاپتىڭ تۇساۋى كەسىلدى. شاراعا ايماقتاعى ەلىمىزدىڭ ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسىپ كەلە جاتقان زيالى قاۋىم وكىلدەرى مەن اقىن-جازۋشىلار، باسقا دا تانىمال ادامدار قاتىستى. تۇساۋكەسەرگە وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى اقان ابدۋاليەۆ قاتىسىپ، ءوز كەزەگىندە ول: «بۇگىنگى وقىرمانعا جول تارتىپ […]
جاڭالىقتار
تامىزدىڭ 15-16 كۇندەرى زايساڭ اۋدانى كەندىرلىك وزەنى بويىندا حVIII عاسىرداعى جوڭعار شاپقىنشىلىعى كەزىندە ەل قورعاعان ەلەۋلى باتىرلاردىڭ ءبىرى، اباق كەرەي قاراقس رۋىنا ۇران بولعان قاپتاعاي تۇگەلباي ۇلىنا ارنالعان ءدۇبىرلى اس وتەدى. ەلباسىنىڭ “رۋحاني جاڭعىرۋ” باعدارلاماسى اياسىندا، وتكەن تاريحىمىزدى باعامداپ، بابالار ەرلىگىن ۇلىقتاۋ ءۇشىن التى الاشقا ساۋىن ايتقان باتىر ۇرپاقتارى، اس […]
شەجىرە
(اكادەميك ءا.ح.مارعۇلان زەرتتەۋلەرى نەگىزىندە) اننوتاتسيا ماقالا عۇلاما عالىم ءا مارعۇلاننىڭ قازاق حالقىنىڭ قولونەرىنىڭ، اسىرەسە ويۋ – ورنەك ۇلگىلەرىنىڭ ساقتالۋى، تاريحي ماعىزى، الاتىن ورىنىن كورسەتۋ باعىتىنداعى ولشەۋسىز قىزىمەتى،عىلىمي ەڭبەكتەرى تۋرالى. قازاقتىڭ سىمبات ونەرىنىڭ ءبىر ءتۇرى – ويۋ – ورنەك تۇرلەرىنى ەجەلدەن-اق اڭگىمە جىرلارعا نەگىز بولعان. اكادەميك ءا مارعۇلان ۇلىنىڭ جازۋىندا قازاقتىڭ سول ەرتەگى، […]
رۋحانيات
انوتاتسيا ماقالادا گريفون، كوكبورى (قۇسبورى) ءتاڭىر ۇعىمدارى مەن اتاۋلارى توڭىرەگىندەگى سونداي-اق ساق، عۇن، ءۇيسىن، تۇركىلەردىڭ ءبورى توتەمدىلىگى جانە اتتارىنىڭ دا بورىگە بايلانىستىلىعى زەرتتەلەدى. گريفون جانە كوكبورى گريفون (griffon) قازىرگە دەيىنگى انىقتاماعا ساي جارتىلاي ارىستان، جارتىلاي قۇماي نەمەسە باسى، قاناتى قۇس، دەنەسى ارىستان اڭىزدىق ماق ۇلىق (狮鹫). بىرەۋلەر ونى جاۋىزدىقتىڭ سيمۆولىنا بالاسا ەندى […]
جاڭالىقتار
قازاقستاندا قۇربان ايتقا ارنايى دەمالىس كۇنى بەرىلمەيدى. بۇل تۋرالى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ رەسمي سايتىنان بەلگىلى بولدى. رەسمي سايت مالىمەتىنشە، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەرەكەلەر تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى زاڭىنىڭ 5-بابىنا سايكەس قازاقستانداعى مەرەكەلەر جۇمىس ىستەمەيتىن كۇندەر بولىپ تابىلادى. ەگەر دەمالىس جانە مەرەكە كۇندەرى سايكەس كەلسە، دەمالىس كۇنىنەن كەيىنگى كەلەسى جۇمىس كۇنى […]
سوڭعى پىكىرلەر