سوڭعى جازبالار

بورتە توبى جاڭا بەينەبايان “التاي”
جاڭالىقتار

بورتە توبى جاڭا بەينەبايان “التاي”

ALTAI – بۇل مونعوليانىڭ بورتە توبىنىڭ /Boerte band/ ءبىر جىلعى ەڭبەگىنىڭ جەمىسى. اتالمىش تۋىندى موڭعوليانىڭ ەڭ بيىك شىڭى ورنالاسقان بايان-ولگي ايماعىنىڭ التاي بەس-بوگدا تاۋى، كورىكتى مەكەن سىرعالى ولكەسىندە جاسالعان. بەينەباياندا اسەم تابيعاتتىڭ كورىنىستەرى مەن موڭعوليانى مەكەن ەتكەن كوشپەندىلەر تۋرالى، ۇلتتىق سالت-داستۇرلەرىمىز جايلى باياندالادى. بورتە توبى بەينەبايانعا ارنايى Eagle Huntress ءفيلمى […]

قۇرمانبەك پەن جامالحان (ايتىس)
بەينەماتەريالدار

قۇرمانبەك پەن جامالحان (ايتىس)

قۇرمانبەك زەيتىنعازى ۇلى مەن جامالحان قاراباتىرقىزىنىڭ 1998 جىلى مەن 2013 جىلدارى بولعان ايتىسىنىڭ تولىق نۇسقاسى.

مۇزتاۋ جايلى نە بىلەسىز
كىتاپحانا

مۇزتاۋ جايلى نە بىلەسىز

مۇزتاۋ، بەلۋحا –  قاتىن تاۋلار تىزبەگىندە ورنالاسقان. مۇزتاۋ – التاي تاۋلارىنىڭ ەڭ بيىك شىڭى. سونىمەن قاتار بۇل تاۋ – «التايدىڭ التىن تاۋلارى» بۇكىل الەمدىك مۇراسىنىڭ ءبىر بولىگى. مۇزتاۋعا اپاراتىن ەڭ قىسقا جول تۇنگىر اۋىلىنان باستاپ، كاتۋننىڭ وڭ جاق ساعاسىمەن، ودان كەيىن اككەم وزەنىمەن جوعارى (نەمەسە كوشىرلى اۋىلى ارقىلى 1513 مەترلىك جالعىزاياق جولمەن، اككەم وزەنىنە […]

بايقاباي ۇلى باي ولكەدەن باس جۇلدە الدى
جاڭالىقتار

بايقاباي ۇلى باي ولكەدەن باس جۇلدە الدى

24 شىلدە كۇنى باي ولكەدە بۇرىن سوڭدى بولماعان توي بولدى. باتىر بوتاقارا بابامىزدىڭ ۇرپاعى قازىباي ۇلى بايتەمىردىڭ 75 جىلدىعىنا ارنالىپ التى الاشقا ساۋىن ايتىلعان ءدۇبىرلى اس ءوتتى. استى قازىرگى كەزدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراتىن بالاسى ەرمۇرات ارنايى ۇيىمداستىرعان بلولاتىن. استا ات بايگەسى، اقىندار ايتىسى جانە جىگىتتىڭ بىلەگى دە جۇرەگى دە سىنالاتىن پالۋاندار […]

بەرەل قورىمى
شەجىرە

بەرەل قورىمى

بەرەل قورىمى – ساق داۋىرىنەن ساقتالعان تاريحي ەسكەرتكىش. شىعىس قازاقستان وبلىسى كاتونقاراعاي اۋدانىندا بۇقتىرما وزەنىنىڭ وڭ جاعالاۋىندا بەرەل اۋىلىنان وڭتۇستىك-باتىسقا قاراي 7-8 كم جەردە ورنالاسقان. قورىم سولتۇستىگىندە بەرەل جانە بۇقتىرما وزەندەرىنىڭ قوسىلعان جەرىمەن، وڭتۇستىگىندە قانسۋ وزەنىمەن، ال باتىسى مەن شىعىسىندا تاۋلارمەن شەكتەلگەن بۇقتىرما وزەنىنىڭ وڭ جاعاسىنداعى الاڭدا ورنالاسقان. قورىمداعى ەڭ ەرتە وبالار ب.ز.ب. 4-3 عاسىرلارداۇيىلگەن (2400-2300 جىلدارى بۇرىن)، […]

?؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
رۋحانيات

سەمەيدەگى “الاش ارىستارىنىڭ” ءۇيى

قازاقستان تاريحىنداعى تۇڭعىش ادەبي مۇراجاي. اباي زامانىندا ءانيار مولداباەۆتىڭ ءۇيى بولعان. اباي سەمەيگە كەلگەن ساپارىندا وسى ۇيگە كەلىپ توقتاعان. ءانيار مولداباەۆ1856-1934 جىلدارى ارالىعىندا ءومىر سۇرگەن. اباي اۋىلىنىڭ ازاماتى، شىڭعىس بولىسى، توبىقتى ىشىندە انەت رۋىنان. اكەسى قوجاباي اعاشتان ءتۇيىن تۇيگەن بەساسپاپ شەبەر بولعان. ءانيار ۇلى ابايدىڭ تاربيەسىن كورگەن ادام. دانىشپان اقىن […]

“قالىبەك باتىر” مەموريالدىق كەشەنى اشىلىپ، اس بەرىلدى
جاڭالىقتار

“قالىبەك باتىر” مەموريالدىق كەشەنى اشىلىپ، اس بەرىلدى

مەملەكەتتىڭ “بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ” جانە “ ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى” باعدارلامالارىن جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا، شىلدەنىڭ 20 كۇنى الماتى وبلىسىنىڭ كەگەن اۋدانى قايقى اسۋىنا قويىلعان “قالىبەك باتىر” مەموريالدىق كەشەنىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋى بولىپ ءوتتى. اشىلۋ راسىمىنە وزبەكستان مەن قىرعىزستاننان، قىتاي حالىق رەسپۋبيكاسىنان جانە وبلىس-اۋدانداردان قوناقتار كەلدى. ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋ راسىمىنە وراي الماتى وبلىسى […]

كۇشىكباي باتىر كەزەڭى
شەجىرە

كۇشىكباي باتىر كەزەڭى

«كۇشىكباي كەزەڭى» سەمەي قالاسىنان اباي ەلىنە دەيىن 60 شاقىرىمداي، ارقالىق تاۋىنان اساتىن تۇستا. سەمەي مەن شىڭعىستاۋ اراسىنداعى اباي سان رەت توقتاپ، باسىندا تۇنەگەن بەكەت. ارقالىق تاۋىنىڭ بيىك توبە باسىندا كۇشىكباي باتىر جەرلەنگەن. م.اۋەزوۆ «قورعانسىزدىڭ كۇنى» دەگەن اڭگىمەسىندە كۇشىكباي كەزەڭىندە بولعان قايعىلى وقيعانى شىنايى بەينەلەگەن. كۇشىكباي – ءحVىىى عاسىردىڭ سوڭىندا ءومىر سۇرگەن قازاق باتىرى. ورتا ءجۇز ۋاق تايپاسىنان شىققان. باتىر جايىن­داعى ناقتى دەرەكتەر ماردىمسىز […]

الىپ ايەلدىڭ ۇرشىعى
التاي اڭىزى

الىپ ايەلدىڭ ۇرشىعى

تارباعاتاي تاۋىنىڭ سولتۇستىكتەگى ءھام قالبا تاۋىنىڭ وڭتۇستىك بوكتەرلەرىنىڭ اراسىندا سارىدالا دەگەن جەر بار. بۇل دالانىڭ ورتاسىندا جاپادان-جالعىز نەداۋىر بيىك تاۋ تۇرادى. سول تاۋدىڭ باسىندا ۇيما-جۇيما بولىپ جاتقان تاستاردى كورەسىز. تاستار وسى ارادا زىكىر سالعان باياعى شاماندار  زامانىنان قالعان ەكەن. ال جالعىز تاۋدىڭ پايدا بولۋى جونىندە مىناداي اڭىز ايتىلادى. بۇرىنعى زاماندا […]

بارقى بي ۇرپاقتارى سارىارقا تورىندە باس قوستى
جاڭالىقتار / فوتوگالەرەيا / شەجىرە

بارقى بي ۇرپاقتارى سارىارقا تورىندە باس قوستى

بارقى بي ۇرپاقتارى سارىارقا تورىندە باس قوستى. 6 شىلدەدە ەل وردامىز نۇر-سۇلتان قالاسىندا باس قوسقان بارقى بي ۇرپاقتارى 7-8 شىلدە كۇندەرى سارىارقانىڭ التىن مونشاعى كوشەنىڭ باۋرايىنداعى بۋرابايدىڭ بويىنا بارىپ “بارقى بي”  حالىقارالىق قوعامدىق قورىنىڭ قۇرىلعاندىعىن قۇتتىقتاپ ماڭدايشاعىن ءىلدى. اتالمىش شاراعا ارىسى ەۋروپانىڭ فرانتسيا، تۇركيادان، بەرىسى ەلىمىزدىڭ ءار وبلسىندا قونىستانعان بارقى […]