م.ماعاۋين: “ەڭ ءادىل سايلاۋ” (اۋديو)

«بۇل سايلاۋ بۇكىل الەمدىك ءمانى بار وقيعا. جەر ءجۇزىنىڭ اش-جالاڭاشتارى، كەدەي-ەپشىكتەرى وسى ءبىزدىڭ سايلاۋدان عانا ءۇمىت كۇتىپ وتىر. ويتكەنى ءبىزدىڭ سايلاۋ – ەڭ ءادىل سايلاۋ.» ء(ۇزىندى)

ساۋىر-سايقان دەرەكتەرى: ەر بالاپان ولىمى 

مەركىت كىشى اتاسى تولەمىس اۋىلىنىن شىققان ەر بالاپان 1834 جىلى قايتىس بولىپ، سارسەكە بۇلاعى، تاۋ بوكەتىنىڭ باتىس جاق  جاعاسىنا جەرلەنگەن. سول داۋىردە وسى لاستى وزەنىن سارسەكە بۇلاعى دەپ اتاعان.  ءسۇيىنباي ارسەكە رۋىنىڭ كىشى اتاسىتۇكىباي تاستەمىر اۋىلىنان سامەكە دەگەننىڭ زەينەكە، ماسكەن، ءباتيما دەگەندەگەن ءۇش قىزى ءسالىم دەگەن كىسى بولگان ەكەن. ماسكەن […]

نايمان ەلىنىن ساۋىرعا كوشۋى نەمەسە كەرىمجاننىڭ جوقتاۋى

تارريحتان كەرەيەلى ەلى ىشىندە ۇزىن ۋاقىت قۇداندالى بولىپ كەلگەن ءتورتۋىل  نايمان، ءۇش بايجىگىت قايقى اۋىلدىرى 1883 جىلى جاكە ءبيدىڭ ارتىنان 92 ءتۇتىن كوشىپ  ساۋىردىڭ مايلىباي بەكەتى (كەدەن تۇرعان جەر) قازىرگى كونە جەمەنەي  تاعانىنا شوعىرلانا، جازباي قونىستانعان ەكەن. ءوز ىشىنەن ۇيىمداسىپ، ەگىن سالىپتۇكىباي سامەكە توعانىنان سۋ الىپ، ارپا، س ۇلى، تارى، سارىكەندىر سالىپ جەرگىلىكتى حالىققا […]

ۇماي انا كىم بولعان؟

قازاقستاننىڭ قالىپتاسۋ تاريحىندا مادەنيەتى مەن قوسا بەينەلەۋ ونەرىنىڭ تۇرلەرى دە اسا ماڭىزدى ورىنعا يە. ءتول تاريحىمىزدان باستاۋ الاتىن قازاق بەينەلەۋ ونەرىنىڭ ءبىر ءتۇرى – ءمۇسىن ونەرى. ول – تاۋەلسىز قازاقستانمەن بىرگە دامىپ، قاتار وركەندەپ كەلدى. ءمۇسىن ونەرىنىڭ تاريحى العاشقى قاۋىمدىق قۇرىلىس كەزەڭىندە تاستان جاسالعان جاۋىنگەرلەردى، بالالى انالاردى سومداعاننان باستاپ تانىمال […]

ومارعازى ايتان ۇلى: مەنىڭ شىعىسىم (پوەما)

                شىعىس، دۇنيە شىعىسى، مەنىڭ شىعىسىم! مەن شىعىس شاتقالدارىنىڭ قوڭىر ايۋىمىن قىزىل تىكەن ۇڭگىرىن ارالاپ ەرجەتكەن. ەسىمىمدى فانتازيا اۆتورلارىنان سۇرا، فاميليام «بەيجيڭ سينانتروپتارى» زامانىندا وتكەن.   شىعىس! شىعىس! شىعىس سۋلارى قانداي ءتاتتى؟! شىعىس تاۋلارى جوق مەن قىدىرىپ ارالاماعان. ورانگۋتان ماڭدايى ءالى ماعان ۇقسايدى، […]

ساۋىر-سايقان تاۋلارى (ۆيدەو)

سەرىكباي ءابىلماجىن ۇلى: جاقسىلىق ءساميت ۇلىنىڭ «التىن قازىعى»

جازۋشى جاقسىلىق ءساميت ۇلى قالامىنان تۋعان شىعارمالار ىشىندە «قاھارلى التاي» تريلوگياسىنان كەيىنگى جۇگى اۋىر، بوگەنايى دا بولەك، اۋقىمدى تاقىرىپتى قامتىلعان پوۆەسى – «التىن قازىق». الەم-جالەم بوياماسىز سيۋجەت جەلىسى، سىلدىر ءسوز ەمەس، سىڭعىرلى تىركەسكە تولى ءتىل. جاندى سۋرەت. كوركەم وبراز. بىلاي قاراعاندا ءبىر ادامنىڭ تاعدىرى، تۋعانىنان ولگەنىنە دەيىنگى ءومىر جولى، ءوسۋى، كورگەن […]

تالاپبەك ازانباي: ءباھادۇر بوتاقارا (داستان)

  ءباھادۇر بوتاقارا (داستان) القيسسا سىرىمدى ايتام القيسسا تىڭدا عالام، قالامىمدى سيا ەمەس، جىرعا مالام. اسا قامقور، پاك، ۇلى، مەيىرىمدى، باسقا مەنىڭ يەم جوق ءبىر اللادان.   ءتۇبىم تۇرىك بولعاندا، تەگىم ادام، جۇرەگىمە بەر اللا سەنىم ماعان. التى الاشىم قورعادى قازاق بولىپ، بىرلىك تۋىن كوتەرىپ ەلىن امان.   تامىردا اققان […]

قىتايداعى باۋىرلاردىڭ رۋحانياتى (قىتاي ساپارىنان ەستەلىك)

بۇگىنگى قازاق ادەبيەتى ءسوز بولعاندا شىنجاڭداعى قازاقتاردىڭ ادەبيەتى تۋرالى اۋىز اشپاۋ مۇمكىن ەمەس. الىس تا بولسا جاقىن، جاقىن دا بولسا الىستاپ بارا جاتقان اسىلىمىزدىڭ قيىعى، التىنىمىزدىڭ سىنىعى بولعان ونداعى ەل مەن جەردىڭ تاعدىرى ءبىزدى دە الاڭداتاتىن ەدى. مىڭ ەستىگەننەن ءبىر كورگەن ارتىق. ونداعى اعايىننىڭ سوڭعى حال-كۇيى قالاي، اسىرەسە مادەنيەتى مەن […]

احمەت توقتاباي: وسپان باتىردىڭ اقبوز اتى

وسپاننىڭ بىرنەشە سۇيىكتى اتتارى بولعان. «قايقايا شاپقان قاراگەر» اتىمەن تۇسكەن باتىردىڭ سۋرەتىندە، اۋىزدىعىمەن الىسىپ تۇرعان تەكە مۇرىن، تالىس تاناۋ، قۇلجا مويىن، كەڭ كەۋدە، سالپى ومىراۋ تۇرپاتىنان قازاقي التاي جىلقىسى ەكەنىن كورەمىز. باتىردىڭ تاريحتا قالعان 2-ءشى سايگ ۇلىگى ايگىلى اقبوزاتى. اقبوزاتتى كورگەندەردىڭ ايتۋىنشا «ايعاي شىقسا، مىلتىق، زەڭبىرەك داۋىسى ەستىلسە قۇلاعىن ەلەڭدەتىپ جاتا […]