اباق كەرەيدىڭ ىشىندەگى شۇبارايعىر رۋى 1400–1500 جىلدارى ارالىعىندا قالىپتاسقان ەكەن. شۇبارايعىردان — وتەس، ونىڭ ۇرپاعى — دəۋلەن. دəۋلەننەن — əيگىلى تولىباي سىنشى. ول كەزىندە ءəرى بي، ءəرى اتاقتى سىنشى بولىپتى. تولىباي سىنشى دەگەن اتاعى جايىلىپ، ودان كوپ ۇرپاق وربىگەن ەكەن. ەڭ كەنجەسى — قوجابەرگەن تەك شۇبارايعىر رۋىنىڭ ۇرانى عانا ەمەس، […]
كونە تۇركى تىلىندە «-ت» قوسىمشاسى «-لار»، «-لەر» دەگەن ماعىنادا جۇمسالعان. دەمەك، «كەرەيت» — «كەرەيلەر» دەگەن ءسوز. وسىنىڭ ءوزى-اق كەرەيلەر مەن كەرەيتتەردىڭ تاريحي تامىرلارىنىڭ ورتاق ەكەندىگىن اڭعارتادى. 12 عاسىردىڭ اياعىندا كەرەيلەر (كەرەيتتەر) مونعولدارعا قارسى كۇرەسىپ، ولاردان جەڭىلدى. كەرەيلەردىڭ ءبىر بولىگى شىڭعىس حانعا باعىنعىسى كەلمەي، دەشتى قىپشاق دالاسىنا اۋىپ بارىپ، جوشى ۇلىسىنا […]
دەربەس ەل، تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە شىعىس قازاقياداعى ساياسي قۋعىن-سۇرگىن تۋرالى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن عىلمي ساراپتاما جۇرگىزە الدىق پا؟ نە ءۇشىن قازاق سسر-داعى قازاقتاردىڭ ساياسي قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراۋى شىعىس قازاقيامەن ءبىر ۋاقىتقا سايكەس كەلەدى؟ نە سەبەپتى قازاق سسر-دىڭ نكۆد تەرگەۋشىلەرى ءۇرىمجى، قۇلجا، شاۋەشەك پەن التايدا قۇپيا تەرگەۋ وپەراتسياسىن جۇرگىزەدى؟ ەڭ، وكىنىشتىسى، قازىر […]
ءاليحان نۇرمۇحامەد ۇلى بوكەيحان (1866-1937) قازاق حالقىنىڭ ازاتتىق جولىنداعى كۇرەستە الداسپانى بولعان اياۋلى تۇلعا. بۇرىنعى سەمەي (قازىرگى شىعىس قازاقستان) وبلىسى، قارقارالى ۋەزىندە دۇنيەگە كەلگەن اردا ازامات 71 جاسىندا كەڭەس قوعامىنىڭ ەڭ ءبىر قاسىرەتتى «حالىق جاۋى» دەگەن جالعان جالاسىمەن ماسكەۋ قالاسىندا مەرت بولدى. اسا كورنەكتى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى ءا.بوكەيحانوۆ XX […]
2019 جىلدىڭ 4 ءساىرى مەن 5 ءساۋىر كۇندەرى شىعىس قازاقستان وبلىسى مادەنيەت، ارحيۆتەر جانە قۇجاتتاما باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن سەمەي جانە وسكەمەن قالاسىنىڭ مادەنيەت سارايلارىندا، قازاقتىڭ ءداستۇرلى جانە حالىق اندەرىن كەڭىنەن ناسيحاتتاپ جۇرگەن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى قورى سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، مەملەكەتتىك ستيپەنديانىڭ يەگەرى، ءداستۇرلى ءانشى ەرلان […]
5 ءساۋىر كۇنى الماتىداعى جازۋشىلار وداعىنىڭ كىتاپحاناسىندا جازۋشى، ەتنوگراف عالىم باياحمەت جۇماباي ۇلى ەتنوگرافيا تاقىرىبىنداعى جەتى بىردەي كىتابىنىڭ تۇساۋىن كەستى. كىتاپتىڭ تۇساۋىن «جۇلدىز» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى، اقىن عالىم جايلىباي، تاريحشى عالىم ءنابيجان مۇحاممەدحان ۇلى، جۋرناليست، قوعام قايراتكەرى نۇرتىلەۋ يمانعالي ۇلى، ادەبيەت تانۋشى عالىم تەمىرحان تەبەگەنوۆ قاتارلى قالامگەر-عالىمدار كەستى. تۇساۋ كەسەرگە قاتىسقان قالامگەر، تاريحشى […]
ەرتەدە اتاقتى تاناباي دەگەن سىنشى ءومىر ءسۇرىپتى. تانابايدىڭ ءبىر ۇل، ءبىر قىزى بار ەكەن. ۇلى 11 جاسقا كەلگەننەن باستاپ اكەسىنىڭ سىنشىلىق ونەرىن ۇيرەنىپ، جىلقى ىشىندە ءجۇرىپتى. ءبىر جىلى جىلقىعا جاۋ ءتيىپ، قالماقتار جىلقىنى ايداعاندا ىشىندە جۇرگەن بالا دا جىلقىمەن بىرگە كەتىپتى. ەلىنە بارعاننان كەيىن قالماقتىڭ باتىرلارى: – قازاقتان اكەلگەن جىلقىمەن […]
شىعىس تۇركىستان دەپ اتالاتىن جوڭعاريا دالاسى مەن التايدىڭ اراسىندا جاتقان ۇلانعايىر دالا – قازاق حالقىنىڭ تاريحي اتا قونىسى. سول ۇلى دالادا تىرشىلىك كەشكەن ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىز ەشقاشان تاۋەلسىز ەل بولۋعا دەگەن تالپىنىسىن توقتاتقان ەمەس. وڭتۇستىك شىعىس تۇركسىتانداعى كوتەرىلىستەردە ەسەپكە الماعاندا التاي مەن تيان-شاننىڭ اراسىن مەكەن ەتكەن قازاقتىڭ ىرگەلى رۋ-تايپالارى كەرەي-نايمان ەلى […]
التايدىڭ ارلانى، شىعىس تۇركىستاننىڭ وعىلان ۇلى وسپان باتىردىڭ تۋعانىنا بيىل 120 جىل. باتىردىڭ مەرەيتويى قايدا، قالاي تويلانادى؟ وسى ورايدا الماتى تەلەارناسىنىڭ “اقشام الاڭى” باعدارلامىسىندا بولعان “ەر جانىبەك”حالىقارالىق قوعامدىق قورىنىڭ پرەزيدەنتى جەڭىس تۇركيا ۇلىمەن بولعان سۇحباتتى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.
سامەنبەت اتا ءۇش ايەل العان ادام ەكەن.ۇلكەن ايەلى سۇقسۇر، ورتانشىسى تاسبيكە، ال كىشىسىنىڭ اتى بادان ەكەن. بادان انا سۇڭعاق بويلى، سۇلۋ-سىمباتتى، سەرگەك جان بولىپتى. بىراق، العاشقى ءومىر جولى توسىڭقى بولسا كەرەك. ءاۋ باستا سارى دەگەن بابامىز ۇلكەن ۇلىنا باداندى اتاستىرىپ الىپ بەرىپتى. بادان سۇلۋ بالاعا جۇكتى بولا الماي، سارى اتامىزدىڭ […]
|
|
سوڭعى پىكىرلەر