سوڭعى جازبالار

بەگەن شابىلعان قاراسەڭگىر
شەجىرە

بەگەن شابىلعان قاراسەڭگىر

ت.اسقار اقساقالدىڭ ۇرىمجىدەگى حالىق باسپاسىنان 1989 جىلى ەكىنشى رەت باسىلىپ تاراتىلعان «تاريحي دەرەك، كەلەلى كەڭەس» دەگەن كىتابىنداعى- «قايىڭ ساۋعان جۇت» دەيتىن تاريحي وچەركىنەن قىسقارتىلعان. سەرىك ارعىنباي ۇلىنىڭ فەيسبۋك پاراقشاسىنان جوڭعار حاندىعى قۇلاعاننان كەيىن، قازاق حالقى ءوزىنىڭ بايىرعى مەكەنى ىلە ءوڭىرى مەن تارباعاتاي، التاي، ەرەنقابىرعا تاۋلارىنا قاراي ىرگە تەۋىپ، اباق كەرەي رۋلارى […]

وسپان باتىر 120 جىل: قازاق كۇرەسىنەن رەسپۋبليكالىق تۋرنير ءوتتى
جاڭالىقتار

وسپان باتىر 120 جىل: قازاق كۇرەسىنەن رەسپۋبليكالىق تۋرنير ءوتتى

كەشە، 25 ناۋرىز كۇنى اقمولا وبلىسىنىڭ قوياندى جەرىندە XX عاسىرداعى قازاق ۇلت-ازاتتىق كۇرەسىنىڭ جەتەكشىسى، دالا كوكجالى وسپان باتىردىڭ 120 جىلدىق مەرەي تويىنا وراي جاسوسپىرىمدەر اراسىندا قازاق كۇرەسىنەن رەسپۋبليكالىق تۋرنير ءوتتى.  شارانى قر بەلبەۋ كۇرەسى جانە ۇلتتىق كۇرەس تۇرلەرى قاۋىمداستىعى، اقمولا وبلىستىق بەلبەۋ كۇرەس فەدەراتسياسى مەن «ەر جانىبەك» اتىنداعى حالىقارالىق قوعامدىق […]

الپىس بەسىك تۋرالى اڭىز
ادەبيەت

الپىس بەسىك تۋرالى اڭىز

ناقتىلى قاي جىلى ەكەنى بەلگىسىز. التاي كەرەيىنىڭ چيڭحاي، شيزاڭعا اۋا كوشكەن ەكى جۇزدەن استام شاڭىراعىنا تۇتقيىلدان دۇڭگەن توڭكەرىسشىسى مافۋفاڭنىڭ اسكەرى كەزىگىپ، كوشكەن ەلدى قايتادىن كەرى ايدايدى. ۇرىككەن ەلدىڭ ق ۇلىنداعى قۇرالداردىڭ بارلىعىن جيناپ الىپ، قونعان جەردە ۇيلەردى بىرىنە-ءبىرىن قاراتىپ قورشاي تىكتىرىپ، ادام مەن مالدى سونىڭ ىشىنە قامايدى. وزدەرى سىرتىنان كۇزەتىپ، ايەلدەرگە […]

ايۋ مىنگەن اۋليە
شەجىرە

ايۋ مىنگەن اۋليە

حIX عاسىردىڭ سوڭى مەن XX عاسىردىڭ باسىندا قحر-دىڭ التاي وڭىرىندە  تورعايتى اتتى اۋليە ءومىر سۇرگەن. التايدىڭ اڭ مەن قۇسىمەن تىلدەسىپ، ايۋىن ءمىنىپ، قۇپيا ۇڭگىرلەرىن مەكەندەگەن اۋليە تۋرالى ەل اراسىنا تاراعان اڭىزدار كوپ. قازىرگى كەزدە التايدا اۋليەنىڭ اتىمەن اتالعان “تورعايتى” جايلاۋى جانە ول كىسى مەكەندەگەن “تورڭايتى ۇڭگىرى” بار. تورعايتى قحر-داعى التايدىڭ […]

وسپان باتىر120 جىل: باسپا-ءسوز ماسليحاتى(ۆيدەو، فوتو)
جاڭالىقتار

وسپان باتىر120 جىل: باسپا-ءسوز ماسليحاتى(ۆيدەو، فوتو)

2019 جىلى 20 ناۋرىزدا الماتىداعى ۇلتتىق كىتاپحانادا قازاق تاريحىنداعى ۇلت ازاتتىعى كوتەرىلىسى باسشىلارىنىڭ ءبىرى – وسپان باتىر ءسىلام ۇلىنىڭ (1899-1951) تۋعانىنا 120 جىل تولۋىنا ارنالعان ءباسپاسوز كونفەرەنتسياسى بولىپ ءوتتى. تاۋەلسىزدىككە دەگەن ۇمتىلىستاردى دارىپتەپ، ناسيحاتتاۋ، ۇلتتىڭ ۇلى تۇلعالارىن ارداقتاۋ – ەلباسى تىكەلەي قولعا الىپ وتىرعان رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسىنداعى  باستى قادامدارىنىڭ ءبىر پاراسى […]

جانىبەك باستاعان اباق ەلىنىڭ شىڭعىس تاۋىنان كوشۋى 
شەجىرە

جانىبەك باستاعان اباق ەلىنىڭ شىڭعىس تاۋىنان كوشۋى 

جانىبەك باتىردىڭ التاي، تارباعاتاي، ەرەنقابىرعا، قۇمىل قاتارلى كىندىك كەسىپ، كىر جۋعان بايىرعى مەكەنىنە ەلىنىڭ كەرەگەسىن قايتا جايىپ، ك ۇلىن توگۋى ءوز ومىرىندەگى اسا ۇلى، ىزگى ارمانى ەدى. بۇل تەك جانىبەكتىڭ عانا ەمەس، حان ابىلايدىڭ، قابانباي، بوگەنباي باستاعان قازاق قولباسىلارىنىڭ، بۇكىل قازاق حالقىنىڭ ورتاق تىلەگى بولاتىن. ول تۇستە اباق ەلى شىڭعىس تاۋى، كوكسالا، […]

جانىبەك باتىر جانە كەرەي ەلى
رۋحانيات

جانىبەك باتىر جانە كەرەي ەلى

جانىبەك قول باسقارۋدا ارۋاقتى باتىر، ەل باسقارۋدا ءادىل بولىپ، ابىلايدىڭ ساناتتارىنىڭ قاتارىنا قوسىلعاننان كەيىن كەرەي ەلىنە يەلىك ەتىپ، باسقا وسكەن رۋلاردىڭ المانداس ەتىپ پايدالانۋىنان ەلدى قورعاپ، شىڭعىس تاۋىنا ىرگە تەۋىپ، كەرەي ەلىنىڭ باسىن قوسىپ، ساردارىن سايلاپ، ساربازدارىن سىعايلاپ، رۋ-رۋ بويىنشا قولباسى باتىرلارىن ىرىكتەپ، كەرەي قوسىنىن قۇرادى. ءسويتىپ، نايماننىڭ قاراكەرەي قابانباي […]

ادەبيەت

ء“ور التاي”

اۆتور: كۇنگەي مۇقاجان ۇلى تۇسىنىك:رىمعالي نۇرعالي ۇلى كۇنگەي مۇقاجان ۇلى 1929 جىلى ماۋسىمىندا كحر، سۋار التاي ايماعى، بۋىرىلتوعاي اۋدانىنىڭ كۇنگەيتى دەگەن جەرىندە دۇنيەگە كەلگەن. شەشەسى شەشەن بولعاندىقتان، بالا كۇنگەي دە ءسوز ونەرىنە ەرتە تالپىنىپ، 15-16 جاستان باستاپ ايتىسقا قاتىناسىپ، حالىق ولەڭ-جىرلارىن، داستاندارىن جاتقا ايتىپ كوزگە تۇسەدى. ول 1942-1947 جىلدارى اۋىلدىق باستاۋىش مەكتەپتى بىتىرەدى […]

نۇرعوجاي باتىردىڭ ەستەلىكتەرى جانە وسپان باتىر(5)
شەجىرە

نۇرعوجاي باتىردىڭ ەستەلىكتەرى جانە وسپان باتىر(5)

1940 جىلدارى قىتايداعى ۇلت-ازاتتىق كۇرەسىنىڭ بەلدى ساردار باتىرى، وسپان ءىسلام ۇلىنىڭ قاندى كويلەك سەرىكتەرىنىڭ ءبىرى بولعان اتاقتى نۇرعوجاي باتىردىڭ ەستەلىكتەرىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز. كىتاپتى باسپاعا دايىنداپ عىلىمي تۇسىنىكتەمەسىن جازعان: ىستامبۇلدا تۇراتىن عالىم، تاريحشى ابدىۋاقاپ قارا. باسى وتكەن جاريالىمدا التاي تاۋىنا شىعۋ وسى كەزەڭ ءۇشىن جاۋ اسكەرلەرىمەن ءۇش كۇن اتىستىق. ءتورتىنشى كۇنى وزىنە قاراعان […]

گيمالاي اسقان كوش كۋاگەرى ارىستان قاجىنىڭ ءومىرى جايلى كىتاپ جارىق كوردى
جاڭالىقتار

گيمالاي اسقان كوش كۋاگەرى ارىستان قاجىنىڭ ءومىرى جايلى كىتاپ جارىق كوردى

كەشە، 17 ناۋرىز الماتىداعى Manar Palace-تا ارىستان قاجى شادەت ۇلىنىڭ (زۋقا باتىردىڭ نەمەرەسى) 80 جاس مەرەي تويىنا وراي، توي يەسىنىڭ ءومىرىن ارقاۋ ەتكەن، جازۋشى باياحمەت جۇماباي ۇلىنىڭ «اڭساعان ارمان» اتتى كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى. مەرەي توي مەن عۇمىرنامالىق ەڭبەكتىڭ تۇساۋكەسەرىنە الىس-جۋىق شەتەلدەردەن جانە ەلىمىزدىڭ ءار جەرىنەن ەل اعالارى، ادەبيەت پەن ونەر وكىلدەرى، وزگە […]