Sońǵy jazbalar

Áteıhan BILGIN: Atamekennen aýa kóshýimizge sebep bolǵan oqıǵalar…
Rýhanııat

Áteıhan BILGIN: Atamekennen aýa kóshýimizge sebep bolǵan oqıǵalar…

Áteıhan Qaısauly — Shınjańnyń Barkól aýdanynyń Qaboıy degen jerinde týǵan. Rýy – Abaq kereıdiń ishinde Jántekeı, Tasbıke. Tasbıke ishinde Aqsha degen atadan, Aqshadan Bektemir, odan Myńjasar, odan Qaısa men Álip týǵan. Qaısa men Álip bir týysqan. Elishan — Áliptiń balasy, Áteıhan Qaısanyń balasy. Pákistanda — Túrkııa úkimetine hat jazǵandardyń, “Túrkistan qozǵalysyn” […]

ospan batyr
Shejire

ASQAR TATANAIULY: ALTAI TО́ŃKERISI (II)

Maqalanyń basyn myna jerden oqyńyz Ospan 1899-jyly Kóktoǵaı aýdanynyń О́ndirqara degen jerinde týǵan. 18 jasqa tolar-tolmas ta Zýqa batyrdyń kezine túsken. Zýqa — Ospannyń qarýyna, erligine aqyly saı jigit bolatynyn sezip, ony qolyna ustaǵysy da kelgen. Ospannyń ákesi Islamǵa kisi jiberip, Ospandy tárbıelegisi keletinin de bildirgen. Biraq Ospan óziniń sabyrlylyǵymen, […]

ospan batyr
Shejire

ASQAR TATANAIULY: ALTAI TО́ŃKERISI (I)

Asqar Tatanaıuly — 1906 jyly 6-qazan kúni Shyǵys Túrkistannyń Altaı aımaǵyndaǵy Qyran ózeni boıynda dúnıege kelgen. Jazýshy, aqyn, shejireshi, oqý-aǵartý salasynyń belgili qaıratkeri. 1935 jyly 27-jeltoqsannan bastap shyǵarylǵan “Altaı” gazeti baspahanasyn uıymdastyrýshy baspager, gazet qalamgeri. Shyǵys Túrkistandaǵy tarıhı oqıǵalardyń tikeleı kýágerleri. Altaı tarıhy týraly áfsanalardyń, “Bir ǵasyr” atty óleńmen jazylǵan […]

Muhtar Maǵaýın: Biz «Túrkimiz» be, «Túrikpiz» be?
Shejire

Muhtar Maǵaýın: Biz «Túrkimiz» be, «Túrikpiz» be?

Qazaq baspasózi men kitaptarda sońǵy jıyrma-otyz jylda «túrkiler», «túrki halyqtary», «Túrki qaǵanaty» deıtin ataýly sózder keńinen qoldanylyp júr. Qazaq tiliniń ishki úılesimi boıynsha, «túrki» deıtin sózdiń eshbir oǵashy joq, biraq bul – zat esim emes, syn esim – «qazaqy» degen tárizdi; adamı, kásibı, ǵylymı – bári bir oraıda. Sondyqtan «túrki» – […]

Qazaq-qytaı shekarasynyń negizi – “Sháýeshek kelisimi”
Shejire

Qazaq-qytaı shekarasynyń negizi – “Sháýeshek kelisimi”

Osydan 153 jyl buryn, ıaǵnı 1864 jyly qazan aıynyń 7-si kúni Reseı men Qytaı arasynda “Sháýeshek kelisimine” qol qoıyldy. Tarıhshy Nábıjan Muqamethanuly 153 jyl buryn qol qoıylǵan osy “Sháýeshek kelisimi” qazirgi qazaq-qytaı shekarasynyń negizi bolǵanyn” aıtady. Azattyq tilshisi Reseı jáne qazaq zertteýshileriniń ǵylymı derekteri men pikirlerine súıenip, Qazaqstannyń shyǵys shekarasynyń […]

Maǵaz Razdanulynyń 1994 jylǵy suhbaty: Keń oqyrmansyz avtor panasyz jetimmen teń.
Rýhanııat

Maǵaz Razdanulynyń 1994 jylǵy suhbaty: Keń oqyrmansyz avtor panasyz jetimmen teń.

Áıgili aqyn-jazýshy, dramatorg Maǵaz Razdanuly 1924 jyly, Altaı aımaǵy, Býyrshyn aýdany, Dýlaıty aýyldyǵynda ómir esgin ashqan. 1998 jyly, 74 jasynda Býyrshyn óńirinde ómirden ozǵan. Shyǵarmalary: «Asýlar tolǵaýy» óleńder jınaǵy, «Erteń» óleń jınaǵy, «Bosaǵa» óleń jınaǵy, «Ýaqytqa jaýap» óleń jınaǵy, «Sary bel) » óleń roman, «Ata zaman sóıleıdi» poestter jınaǵy, «Altaı […]

“Shynnyń júzi”: Aqseleý Seıdimbek (vıdeo)
Beınematerıaldar

“Shynnyń júzi”: Aqseleý Seıdimbek (vıdeo)

Búgin qazaqtyń kórnekti jazýshysy, ǵalym, ádebıettanýshy, fılosof Aqseleý Seıdimbektiń ómirden ozǵan kúni. Eger kózi tiri bolsa, jazýshy 78 jasqa tolar edi. 2009 jyldyń 16-qyrkúıeginde o dúnıege attanǵan Aqseleý Seıdimbektiń “Shynnyń júzi” baǵdarlamasyndaǵy suhbatyn tyńdaı otyryńyzdar!

Abaıdyń qujattarǵa qoıǵan qoly
Jańalyqtar

Abaıdyń qujattarǵa qoıǵan qoly

Hákim Abaıdyń poezııasy men qoǵamdyq qyzmetin ajyratyp qaraý múmkin emes. О́ıtkeni óleń – óz dáýiriniń aınasy, aqynnyń tutastaı ǵumyrymen sabaqtasyp turatyn qubylys. Abaı el bıleý isine belsene aralasyp, bolystyq qyzmetke birneshe ret saılanǵanyn bilemiz. Tolǵyraq aıtsaq, 1866 jyly jáne 1872-1874 jyldary Kúshik-Tobyqty eliniń bolysy, 1876-1878 jyldary Qońyr-Kókshe eliniń bolysy, 1893 […]

Dáýletkereı KÁPULY: SEGIZ SERI О́MIRI MEN ShYǴARMAShYLYǴY
Bilim

Dáýletkereı KÁPULY: SEGIZ SERI О́MIRI MEN ShYǴARMAShYLYǴY

Biz Segiz seriden sóz qozǵaýymyz kerekti. Alaıda, qazirgi baspasózbetterindegi atalmysh seriniń aınalasyndaǵy daý-damaı biz aıtar áńgimeniń qısynyna kedergi bolary haq. Biraq daýdyń basy – Segizdi ómirde boldy- bolmady deýge bir tireledi de, ekinshi qaıta ómirde jasaǵan seriniń shyǵarmashylyǵyna bir kúmán keltiredi. Daýlardyń táńireginde daqpyrt kóp. Aıtylǵan ýájderdiń aıǵaǵynan kúmáni basym […]

Shámis Qumaruly: «Úkili beıt» nemese «Záýren-aı» kúıi
Shejire

Shámis Qumaruly: «Úkili beıt» nemese «Záýren-aı» kúıi

2016 jyly jazda Morıda edim. Seıithan, Janas, Qabylqaq degen azamattar Qalıbek aǵanyń otbasyna qosyp, bizderdi Barkól men Morıdyń shekarasyndaǵy Aqshoqyǵa alyp bardy. Munda Morı aýdanyna qarasty tamasha demalis úıi bar eken. Bul jerge «Úkili beıt» jaqyn dep estýshy edim. Qasymdaǵy Janastan «Úkili beıitti» bilesiń be? -dep suradym. – Bilemin, osy […]