Sońǵy jazbalar

Shyǵys Túrkistan kúresi jáne Ospan batyr
Rýhanııat

Shyǵys Túrkistan kúresi jáne Ospan batyr

Shyǵys  Túrkistan dep atalatyn Jońǵarııa  dalasy men Altaıdyń arasynda jatqan ulanǵaıyr dala – Qazaq halqynyń tarıhı ata qonysy. Sol uly dalada tirshilik keshken bizdiń ata-babalarymyz eshqashan táýelsiz el bolýǵa degen talpynysyn toqtatqan emes. Ońtústik Shyǵys Túrksitandaǵy kóterilisterde esepke almaǵanda  Altaı men Tıan – Shannyń arasyn meken etken Qazaqtyń irgeli rý-taıpalary […]

Búgin dalanyń sońǵy noıany Ospan batyrdyń ómirden ozǵan kúni
Shejire

Búgin dalanyń sońǵy noıany Ospan batyrdyń ómirden ozǵan kúni

1951 jyly dál osy kúni Úrimshi qalasynda 11 jyl boıy ultynyń azattyǵy úshin kúresken, “qazaqtyń altyn ańyzy” Ospan batyrdy atty. Shyǵys Túrkistannyń táýelsizdigi úshin kúresken ult azattyq qozǵalysynyń kósemi Qazaq eliniń jadynan óshpek emes.

Asqar Tatanaıuly. Altaıǵa el qondyrǵan Er Jánibek(jalǵasy)
Shejire

Asqar Tatanaıuly. Altaıǵa el qondyrǵan Er Jánibek(jalǵasy)

Abylaı hannyń Jánibek batyrdy synaýy  Jas batyr Jánibektiń jaý aldyndaǵy qaıraty ańyz bolyp, el ishine tez jaıylady da, Abylaı han ony jete synamaq bolady, sol oıdyń oraıy borany kúrkirep, jańbyry sirkirep bir kúnniń túnine týra keledi. Joryqqa attanǵan Abylaıdyń qalyń qoly nóserli qoıý qarańǵy túndi jamyla ıendegi aǵash beıitten birer […]

Qalban YNTYHANULY: «OSPAN BATYR ShETELGE BAS SAÝǴALAÝDY OILAǴAN JOQ»
Shejire

Qalban YNTYHANULY: «OSPAN BATYR ShETELGE BAS SAÝǴALAÝDY OILAǴAN JOQ»

Sáýir aıynda bireýler Stalınniń, bireýler Gıtlerdiń dúnıege kelgenin aıtyp jatady. Ras, shynynda da solaı. Biraq,  bul aıda  osydan 63 jyl buryn qazaqtyń ardager uldarynyń biri, Shyǵys Túrkistandaǵy ult azattyq kóterilistiń dańqty qolbasshysy Ospan Silámuly sheıit bolǵan. Stalınniń, Mao ze Dýnnyń, Chan Kaı Shıdiń  jandaıshaptarymen ómiriniń sońyna deıin tiresip ótipti jaryqtyq. […]

Asqar Tatanaıuly. Altaıǵa el qondyrǵan Er Jánibek
Shejire

Asqar Tatanaıuly. Altaıǵa el qondyrǵan Er Jánibek

Jánibek batyrdyń balalyq shaǵy týraly Jánibek batyrdyń ákesi Berdáýlet Arǵynnyń Qarakesek rýynan shyqqan Qazybek bıdiń qyzymen úılengennen keıin, birneshe jyl bala kórmeı júrip, sońynda Jánibekti kóripti. Perzentke zar ata-ana jas náresteniń shildehana toıyn jasap, bolashaq batyrdyń alǵashqy tańyn ánmen atyrady. Áıelderdi shaqyryp, qaljasyn berip, at shaptyryp besik toıyn jasaıdy. Ákesi […]

Er Jánibek 300 jyl – mereı toıǵa arnalǵan tósbelgi jáne medal
Jańalyqtar

Er Jánibek 300 jyl – mereı toıǵa arnalǵan tósbelgi jáne medal

Er Jánibek halyqarylyq qoǵamdyq qorynyń medali men Er Jánibek batyrdyń 300 jyldyq mereı toıyna arnalǵan tósbelgisi  

«Túrki tildes, túgel bol!» – dep uran tastaǵan Turar Rysqulov týraly eki kitap Túrkııada jaryq kórdi
Jańalyqtar

«Túrki tildes, túgel bol!» – dep uran tastaǵan Turar Rysqulov týraly eki kitap Túrkııada jaryq kórdi

Sońǵy ýaqyttarda Túrkııada zertteýshilerdiń Turar Rysqulovqa kóbirek kóńil aýdara bastaǵany baıqalady. Munyń eki sebebi bolýy múmkin. Birinshiden, Turar Rysqulov – tatar áriptesi Mırsaıd Sultanǵalıev sııaqty búkil túrki halyqtarynyń respýblıkasyn qurý úshin kúresken qaıratker. Ekinshiden, ol Túrkııadaǵy ult-azattyq kúresiniń jetekshisi Mustafa Kemal Atatúrikti asa joǵary baǵalaǵan. Taıaýda Túrkııada jaryq kórgen Rysqulov […]

Túrkııa qazaqtarynyń erkindik jolyndaǵy uly kóshi
Shejire

Túrkııa qazaqtarynyń erkindik jolyndaǵy uly kóshi

Túrkııala turatyn qazaqtardyn uzaq-salqar kósh tarıhyna nazar aýlarǵanda bul kóshtiń qazaqtyń erkindik jolyndaǵy teńdessiz erligi ekenin kóremiz. Olar erkindik úshin adam sengisiz qandaı da bir aýyr qıynshylyqtardy bastan keshirgen. 1930- jyldary Qytaıǵa qarasty Shy ǵys Túrkistan ólkesinde Gomındań úkimetiniń gýbernatory Shyń-Shı-Saıdyń  zombylyqtaryna shydaı almaǵan qazaqtardyń Elishan Táıji men Zaıyp Táıji […]

Baýyrjannyń áńgimesi
Rýhanııat

Baýyrjannyń áńgimesi

Belgili qalamger Nábıden Ábýtálıev (1928-2010 jj.) esimi kózi qaraqty oqyrman qaýymǵa jaqsy tanys. Ol sońyna oqyrman qaýym súısine oqıtyn kóptegen mándi de, maǵynaly shyǵarmalar qaldyrdy. Olardyń qatarynda «Narkesken» romany, «Qaıran, Naryn», «О́ttiń, dúnıe» povesteri jáne basqa da týyndylary bar. Jazýshy E.Hemıngýeıdiń «Klımandjaro – qarly taý», «Mereke qyzyq mol jyldar» shyǵarmalaryn, […]

Dúken Másimhanuly. OSPAN BATYR
Rýhanııat

Dúken Másimhanuly. OSPAN BATYR

Ár-ár jerde ótip jatatyn, túrli deńgeıdegi ǵylymı májilisterde, Ospan batyr týraly sóz bola qalsa, onyń kimmen, ne úshin soǵysqanyna baılanysty qıma-shatý suraqtar aldymyzdan jıi shyǵady. Solardyń bir parasy: «Ospan kimmen maıdandasyp, qalaı batyr atandy?», «Ospannyń basty jaýy kim? Ol kommýnıstik qyzyl qytaımen maıdandasty ma? álde gomındańshyl Chan Kaıshımen soǵysty ma? […]