سوڭعى جازبالار

مايرا
جاڭالىقتار

مايرا

ءانشى مايرا مۇحامەدقىزى 1969 جىلى 5-قىركۇيەكتە قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ومىرگە شىر ەتىپ كەلگەندە ونىڭ داۋسى بۇكىل بولمەنى جاڭعىرتىپ جىبەرىپتى. سوندا اكەسى اناسىنا «دۇنيەگە سەنىڭ ءىزباسارىڭ كەلدى» دەگەن ەكەن. مايرانىڭ اكەسى مۇحامەد ابدىقادىر ۇلى – كومپوزيتور، پروفەسسور، مۋزىكا زەرتتەۋ سالاسى بويىن­شا كوپتەگەن كىتاپتاردىڭ اۆتورى. اناسى كامال قۋانىشقىزى ءانشى، قىتاي حالىق […]

ماعاز رازدان ۇلى
رۋحانيات

ماعاز رازدان ۇلى

ماعاز رازدان ۇلى 1924 جىلى قازىرگى قىتايدىڭ التاي ايماعى بۋىرشىن اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. م.رازدان ۇلى قىتايداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ وسۋىنە، وركەندەۋىنە ۇلان-قايىر ۇلەس قوسقان قابىرقالى قالامگەر، اقىن، جازۋشى. “التايدىڭ اقيىقتارى”، “كەبەنەك كيگەننىڭ تويى” سىنىدى تۋىندىلارى حالىق اراسىنا كەڭىنەن تارالعان.

اقىت ء ۇلىمجى ۇلىنىڭ 1882 جىلى جازىلعان قولجازباسى تابىلدى
رۋحانيات

اقىت ء ۇلىمجى ۇلىنىڭ 1882 جىلى جازىلعان قولجازباسى تابىلدى

مادەني سەنساتسيا، اقىت ء ۇلىمجى ۇلىنىڭ “پايعامبارلار تاريحى” اتتى 1882 جىلى جازىلعان ءوز قولجازباسى تابىلدى. حاليوللا نۇرتازا ۇلى اقساقالدىڭ قولىندا ساقتالعان قولجازبا اقىت قاجىنىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىن ساقتالعان بىردەن-ءبىر قولجازباسى بولىپ وتىر. حاليوللا نۇرتازا ۇلىنىڭ ايتۋىنشا قولجازبا بۇل كىسىنىڭ قولىنا 1990 جىلداردىڭ باسىنا تۇسكەن. حالىق اراسىنان مادەني مۇرالاردى جيناۋ مەكەمەسىندە قىزمەت اتقارعان حاليوللا اقساقالدىڭ قولىنا كەزدەيسوق تۇسكەن قولجازبا […]

سۇراعان راحمەت ۇلى. قازاق ورداسى جانە ويراتتار (1456-1697 جج)
شەجىرە

سۇراعان راحمەت ۇلى. قازاق ورداسى جانە ويراتتار (1456-1697 جج)

بۇگىنگى كۇن تارتىبىندە تۇراتىن ماسەلەلەردىڭ ەڭ مارتەبەلىسى – ۇلت ماسەلەسى. دۇنيە الەمنىڭ ءبىر ۇلكەن مۇيىسىندە قازاق دەگەن ءبىر شوعىر ەتنوس قالىپتاستى. وزىندىك مادەنيەتى مەن  مەنتاليتەتى بار، وزىنە تاعدىردان بەرىلگەن قاسيەتى بار وسى قازاقتار. ۇلى شەجىرەشى مۇحتار ماعاۋين بۇنى «…ەجەلگى تۇرىك جۇرتىنىڭ قىپشاق تەكتەس رۋلارىن بىرىكتىرگەن ۇلى مەملەكەت…» دەدى. كۇرە تامىرى […]

ارقالىق باتىر
شەجىرە

ارقالىق باتىر

ارقالىق باتىر اباق كەرەيدىڭ ايگىلى باتىرلارىنىڭ ءبىرى. ول «ارقالىق باتىر» جىرى ارقىلى كۇللى قازاققا ايگىلەنگەن تۇلعا. «ارقالىق باتىر» جىرى – قازاق حالقىنىڭ وتكەن تاريحىنان، سالت داستۇرىنەن حابار بەرەتىن، تانىمدىق-تاربيەلىك، كوركەمدىك ماڭىزى اسا زور رۋحاني مۇراعا اينالدى. جىرعا ارقاۋ بولعان وقيعالار ناقتى تاريحي وقيعالار نەگىزىندە ومىرگە كەلدى جانە  كەرەي ەلىنىڭ 18- […]

كەرەي حاندىعى
شەجىرە

كەرەي حاندىعى

كەرەي تايپاسىنا نەگىزدەلىپ، 10-11 عاسىرلار شاماسىندا ۇستەمدىك ەتىپ، موڭعول يمپەرياسى قۇرامىنا كىرگەن جانە 18-19 عاسىرلاردا ءومىر ءسۇرىپ قازاق حاندىعى قۇرامىنا كىرەتىن «كەرەي حاندىعى» اتتى ەكى ۇلىستىڭ بۇل جولى سوڭعىسى  تۋرالى اڭگىمە ەتەمىز.  قازاق حاندىعىنىڭ ورتا ءجۇز قۇرامىنا  قىپشاق، قوڭىرات، كەرەي، ۋاق،  ارعىن، نايمان اتتى  التى ارىس ەل كىرەتىنى بەلگىلى.  ورتا ازيا […]

قازاق ءباسپاسوزى «قانسونار» جۋرنالىمەن تولىقتى
جاڭالىقتار

قازاق ءباسپاسوزى «قانسونار» جۋرنالىمەن تولىقتى

كەشە ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادا «قانسونار» جۋرنالىنىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمى سالتاناتتى جاعدايدا ءوتتى. شارانى باسىلىم دەمەۋشىسى – «قانسونار» رەسپۋبليكالىق قاۋىمداستىعىنىڭ توراعاسى ورالباي ابدىكارىموۆ اشىپ، جۇرگىزىپ وتىردى. العاشقى سانى وقىرمانعا جول تارتقان باسىلىمنىڭ باس رەداكتورى – ساعيدوللا كوشىمباەۆ. قازاق ءباسپاسوزىن تىڭ تاقىرىپ­پەن تولىق­تىرعان ءۇنجاريا اڭشىلار مەن تابيعات جانا­شىر­لارىنا ارنالعان. وندا سايات­شىلىق، اڭشىلىق ونەردىڭ […]

تالاسبەك Əسەمقۇلوۆ. اشتىق جانە سوعىس. سانانىڭ كۇيزەلىسى…
كىتاپحانا

تالاسبەك Əسەمقۇلوۆ. اشتىق جانە سوعىس. سانانىڭ كۇيزەلىسى…

سانانىڭ كۇيزەلىسى اشتىقتىڭ سالدارىنان ادامنىڭ ىشكى دۇنيەسى، كىسىلىك سالتتارى، بۇكىل مورالدىق تۇلعاسى وڭالماس، تۇبەگەيلى وزگەرىستەرگە ۇشىرايدى. ۇزاققا سوزىلعان اشتىق ادامنىڭ رۋحاني كەلبەتىن ازدىرادى. ءبىرتۇتاس «مەن» ءبىر-بىرىنە كەرەعار بىرنەشە «مەن»-گە ىدىرايدى. «اشتىق كوپ جاعدايدا «اشتىقتىڭ ساندىراعى» دەپ اتالاتىن پسيحيكالىق كۇيزەلىسكە اكەلىپ سوعادى. ارينە، اشىعۋ بەلگىلى ءبىر دارەجەگە دەيىن پسيحيكالىق سيمپتومسىز-اق ورىستەي […]

شاكارىم مەن زياد قىتايدا
شەجىرە

شاكارىم مەن زياد قىتايدا

  شاكارىم مەن زياد قىتايدا   ارعى شاق الاساپىرانىنىڭ اڭگىمەلەرى   قىتاي قازاقتارى ىشىندەگى ۇلكەندەردىڭ ەسكە الۋىنشا، وتكەن عاسىردىڭ باسقى ونجىلدىقتارىندا، اباي عانا ەمەس، شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ (1858 ج. 11 شىلدە. سەمەي. كەڭبۇلاق. – 1931ج. 2 قازان. شىڭعىستاۋ) اقىندىعى، جازۋشىلىعى، فيلوسوفتىعى، تاريحشىلىعى، كومپوزيتورلىعى، تەكتى اتانىڭ ۇرپاعى ەكەنى، وتارشىل يمپەريانىڭ قىرىنا الىنعان […]

امەريكا بارلاۋشىسى ماككيەرنان مەن وسپان باتىر
شەجىرە

امەريكا بارلاۋشىسى ماككيەرنان مەن وسپان باتىر

شىڭجانداعى ۇلت ازاتتىق كۇرەستىڭ قولباسشىسى، كۇردەلى تۇلعا وسپان باتىر تۋرالى تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ر.بولد جازعان بۇل بايسالدى زەرتتەۋ موڭعوليانىڭ «ءونوودور»  («بۇگىن») گازەتىندە (2012.05.16. №113) جارىق كورگەن بولاتىن. دالا كوكجالىنىڭ امەريكا بارلاۋشىسىمەن ارىپتەس بولعاندىعى بۇگىنگى اسكەريلەرگە دە ءبىر وي سالاتىنداي. اقش ورتالىق بارلاۋ باسقارماسىنىڭ (تسرۋ) ديرەكتورى م.حايدەن «شىن مانىسىندە قىزمەتتىك مىندەتىن اتقارىپ […]