Sońǵy jazbalar

ALTAI ATAÝY QAIDAN ShYQTY?
Rýhanııat

ALTAI ATAÝY QAIDAN ShYQTY?

     «Altaı – túrki áleminiń altyn besigi» Altaı, Altaı taý júıesi – Azııa qurlyǵynyń orta tusyndaǵy taýly ólke. Uzyndyǵy batystan shyǵysqa qaraı 2000 shaqyrymǵa sozylyp jatyr. Altaı soltústik-batystan ońtústik-shyǵysqa qaraı Batys Sibir oıpatynan Gobı shóline deıin jan-jaqqa taralǵan. Ońtústiktegi tabıǵı shekarasy Qara Ertis ózeni men Zaısan kóli, al batys bóligi Saryarqadan […]

Aǵajaı Altaı
Beınematerıaldar

Aǵajaı Altaı

Bul ánniń tarıhyna keler bolsaq, HIH ǵasyrdyń sońynda HH ǵasyrdyń basynda shyqqan degen málimetter bar. Ánniń shyǵý tarıhy óte aryda bolýy da múmkin.  Bul – kóp burmalaýǵa ushyraǵan án, sózi birneshe ret ózgergen.  Keıbir derekterde ór Altaıdan uzatylyp, alys jerge ketken qyzdyń aǵasy izdep kelgende, qaryndasy aǵasyn qushaqtap, kórisip aıtqan áni delinedi. 1952 jyly Kóktoǵaı […]

QARJAÝBAI SARTQOJAULY: HALYQTYŃ О́ZI JASAP KETKEN TARIHYN О́ZINE QAITARÝYMYZ KEREK
Shejire

QARJAÝBAI SARTQOJAULY: HALYQTYŃ О́ZI JASAP KETKEN TARIHYN О́ZINE QAITARÝYMYZ KEREK

О́tken aptada Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Uly dalanyń jeti qyry» atty maqalasy jaryq kórgeni kópke aıan. Tarıhı taqyrypty qozǵaǵan maqalaǵa qatysty belgili túrkolog, fılologııa ǵylymdarynyń doktory Qarjaýbaı Sartqojaulymen áńgimelesken edik. Marhabat! – Qarjaýbaı aǵa, áńgimemizdi keshe ǵana jaryq kórgen Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Uly dalanyń jeti qyry» atty maqalasynan bastasaq. Tarıhı tujyrymdama týrasynda qazir qoǵamda […]

1 naýryz – túrli ult ókilderiniń qazaq jurtyna alǵysyn bildiretin kún.
Jańalyqtar

1 naýryz – túrli ult ókilderiniń qazaq jurtyna alǵysyn bildiretin kún.

Aıtýly datany Elbasy 2016 jyly 14 qańtarda Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qurylǵan kúnimen oraılastyryp bekitken. Qazaqstan halqy Assambleıasy — 1995 jylǵy 1 naýryzda Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdentiniń Jarlyǵymen qurylǵan 1 naýryz – elimizde turyp jatqan barlyq etnos bir-birine rızashylyǵyn aıtatyn kún. Ásirese qıyn-qystaý zamanynda jer aýdaryp kelgen túrli ult ókilderi shydamdylyq tanytyp, erekshe […]

Qaırat Ǵabıthanuly: Qytaıdaǵy qazaqtardyń jazý tarıhy.
Bilim

Qaırat Ǵabıthanuly: Qytaıdaǵy qazaqtardyń jazý tarıhy.

Búginderi QHR Shyńjań ólkesinde turatyn qazaq, uıǵyr, qyrǵyz halyqtary arab jazýy negizinde jasalǵan A. Baıtursynulynyń tóte jazý álippesin qoldanady. Dese de ondaǵy túrki tildes halyqtardyń óz jazý tarıhynda buǵan deıin kırıll jazýyna kóshpek bolǵany, latyn álipbıin de 20 jyldaı qoldanǵanyn bireý bilse bireý bilmeıdi. Ondaǵy Qazaq jazýy reformasynyń barysy qalaı […]

О́skemende «Sheteldegi qazaqtar» kitaptar serııasynyń kórmesi ashyldy
Jańalyqtar

О́skemende «Sheteldegi qazaqtar» kitaptar serııasynyń kórmesi ashyldy

28 aqpan kúni О́skemende  A.S. Pýshkın atyndaǵy Shyǵys Qazaqstan oblystyq kitaphanasynda Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵynyń bastamasymen jaryq kórgen «Sheteldegi qazaqtar» kitaptar serııasynyń kórmesi ashyldy-, dep habarlaıdy BAQ.KZ. Qoǵam ókilderiniń, mádenıet qyzmetkerleriniń, kitaphanashylar men stýdentterdiń basyn qosqan sharada Dúnıe júzi qazaqtary Qaýymdastyǵynyń ShQO fılıaly tóraǵasy Áskerhan Aqtaı Qaýymdastyq qyzmeti jaıly áńgimeledi. Kórme […]

Nápil Bazylhan, túriktanýshy ǵalym: Túrik bitik – bizdiń tabıǵı bolmysymyz, etene jaqyn jazýymyz
Shejire

Nápil Bazylhan, túriktanýshy ǵalym: Túrik bitik – bizdiń tabıǵı bolmysymyz, etene jaqyn jazýymyz

– Náke, búginde 200 mıllıonnan astam kisiniń arǵy tegi bop sanalatyn ata halyqty qalaı ataǵanymyz durys, túrik pe, joq túrki me? Oqyrmanǵa túsinikti bolý úshin suhbat barysynda dástúrli túrki degen ataýdy qoldana bersek qaıtedi? Sózimizdiń basyn osydan bastaıyqshy… – Ata halyq dedińiz. Endeshe, atamyzdyń atyn «túrki» dep sholaq qaıyrýǵa áste […]

Bolat BOPAIULY, jazýshy-etnograf: Qazaq Naýryzdy Ýyz mereke dep ataǵan.
Rýhanııat

Bolat BOPAIULY, jazýshy-etnograf: Qazaq Naýryzdy Ýyz mereke dep ataǵan.

Jer betindegi tirshilikke jan bitirip, qaıta túletetin tól jańa jylymyz Naýryz da kelip jetti. Ultymyzdyń Ulyq merkesinde Jer Ananyń tońy jibip, kúnniń kózi kúlimdep, aınala nurlanyp adamzatty erekshe bir kúıge bóleıdi. Adamzattyń aýzy aqqa, maldyń aýzy kókke tıetin tabıǵattyń eń kórkem merekesi Naýryzda qys boıy saqtaǵan súrin qazanǵa toǵytyp, jeti […]

“Aspantaý asqan úrkin kósh”:  Ospan batyrdan Dalaı-lamaǵa deıin
Kitaphana

“Aspantaý asqan úrkin kósh”: Ospan batyrdan Dalaı-lamaǵa deıin

Al qazaq jastarynyń áli kúnge deıin oqyp jatqany ne klassıka, ne dinniń sheńberindegi ádebıet. Bul jetkiliksiz. Ulttyń bolashaǵy erteń ne bolmaq? Básekege qabiletti bola ma, bolmaı ma? Sondyqtan bizge oqyp alyp, qııaldaıtyn emes, áreket jasaýǵa ıtermeleıtin balama ádebıet kerek. Bizden shyǵatyn kitaptardy ádebıet emes, amalııat deıtinim sodan.

19 aqpan – Ospan batyr qolǵa túsken kún.
Shejire

19 aqpan – Ospan batyr qolǵa túsken kún.

Ospan batyr Silámulynyń sońǵy ómiri sóz bolǵanda Barkól jerinde otyrǵan onyń ordasyna qytaı qyzyl armııasynyń elshi jiberýi tilge tıek etiledi. Shyn máninde qyzyldar men Ospannyń birigý qaýpi Keńes Odaǵyn qýattaıtyn toptar men burynǵy «Shyǵys Túrkistan respýblıkasynyń» ornyn ıelep otyrǵan «úsh aımaqshyldardy» qatty alańdatty. Keńes Odaǵynyń jol-joryq kórsetýine jáne onyń ıdeıasyndaǵy […]