Jánibek batyr tar jol, taıǵaq keshýlerin bylaı eske alady eken: – Maıdandasyp jaý túsirýdi erligim dep sanamaımyn, qaptaǵan jaýmen shaıqassań ótkir naızanyń ushymen, tulpar attyń kúshimen, qaıratyńa ádis-amalyńdy qosyp jeńesiń. Sen ony almasań, ol seni alady. Talaı-talaı qan maıdandy bastan keshirdim, tar jol, taıǵaq kezeńderden óttim, maıdanda jaý túsirmeı qaıtqan […]
Er Jánibektiń túp-tórkini men ósip-óngen áýleti týraly sóz bolǵanda eń áýeli ótken tarıhymyzdyń shejireli betterine úńile ketýdiń de artyqtyǵy joq. Kereı taıpasy jyl sanaýymyzdan burynǵy II-III ǵasyrlarda málim bolǵan ulystar men taıpalardyń biri. Qytaı, parsy derekteri jáne Álkeı Marǵulan sekildi tarıhshylar kereılerdi «Sanbıler tusynan álemge áıgili qazaq taıpasynyń biri» dep […]
Batyr bolyp qarý ustap jaýǵa shapqan ekensiń, aldyńda senen de asqan batyr baryna kúmánsiz senýiń kerek.Áıtpeıinshe jeńiske jetý múmkin emes» (Ospan batyr Cilámuly) ÁLQISSA Qol aıaǵy kisendeýli alyp tulǵa batyr Ospanaraıly, Qaqpan basqan kókjal qasqyr sekildenip kókaspanǵa qaraıdy. Alpamsadaı túkti keýde, bilek, samaıbulshynynan qan aǵady ony eshbir sezbegendeı alasuryp jaraıdy, Mańaıynda oqty myltyq, saıman alǵan saqshylardy shoqtaı janǵan janarymen «sabaıdy» Eńgezerdeı esil bitim er tulǵasyn eńkeıtpeıdi tikteıdi, Taýǵa qarap túneredi ózin de sol taýǵa balap tize belin, búkpeıdi. Jalt qaraǵan qarasymen, oqys jyldam qımylymen tobyrlarǵa úrkek úreı júkteıdi, Endi aldyńǵy ýaqyttan tek ólimnen basqa eshteme kútpeıdi. Qalaı meıili qarasańda temir qursaý tor qaptaǵan túnek túrme, abaqty, Bul túnek, tor kókke shapshyp alasurǵan qansha arystan azamatty túkke turmas qanshyqtarǵa talatty. Taý taǵysy Ospannyń da jan jaǵynan jaý ıtteri […]
Tarıhta ótken kóp Jánibekter jaıynda talaı aıtyldy da, jazyldy. Jánibektiń rýynyń kereı bolýyna baılanysty Kereı, Jánibek handardyda osy atamyzben qatar qabyldaıtyndarda bar. Desede kereı Er Jánibek pen arǵyn Shaqshaq Jánibek jaıynda biriniń eńbegin birine telıtin túsinbestikter kóp. Ásirese, kereı Er Jánibektiń erlik hıkaıalarynyń birtalaıy shaqshaq Jánibekke jazy-lyp júr. Bul jaıynda […]
Jánibek Berdáýletuly(1714-1792) Abylaı han dáýirindegi áıgili batyr. Onyń el qorǵaýdaǵy eren erlikterine qaraı esiminiń aldyna «Er» degen ataý qosylyp, «Er Jánibek» atanǵan. Keıde «Kereı Jánibek», «Aqyr Jánibek» dep te aıtylady. Qurbanǵalı Halıdtyń (1843-1913) «Taýarıh Hamsa» atalatyn eńbeginde: «Abylaı zamanynda batyr, sardar bolǵandar: Qarakereı Qabanbaı, Altybaı batyr, Aqtamberdi batyr, Espenbet batyr, […]
KÚRES. Osy sózdi aıtqanda sharshy alańda beldesip, bir-biriniń kirpik qaqqan sátin ańdyǵan qos palýan kóz aldyńa kele qalady. Budan kúres óneriniń erekshe qasıtke ıe ekendigin birden ańǵarsyń. Erte ańyzdardar men batyrlar jyrynda, tarıhı týyndylarda, tipti arheologııalyq qazba derekterden biz adamzat tarıhynda kúres óneriniń birneshe túri bolǵandyǵy týraly mol málmetter kezdestiremiz. […]
Er jańylyp qolǵa túsedi Qus jańylyp torǵa túsedi Dúrkirep О́r Altaıdan el kóshti ǵoı Qadiri qaıran jerdiń endi ótti ǵoı Boǵdaǵa qý medıen kóship baryp Zarlatyp kózdiń jasyn kóldetti ǵoı О́r Altaı Báıtik, Qaptyq Qobda basyń Buldyrap qaldy-aý shirkin taý men tasyń Altaıym altyn besik eń […]
…Mirjaqyp Dýlatuly qalamynan týǵan sondaı bir sóz-shaqpaq azamattyń namys otyn tutatyp, qaırattandyrǵanyn sózimizdiń tıisti taraýynda aıtqan edik. Qazaq «Jaqsynyń aty ólmeıdi, ǵalymnyń haty ólmeıdi» degendi beker aıtpaǵan ǵoı. Shyn aqyn sózi urpaqtarmen birge jasasyp, olardyń qaıǵy-muńyn qozǵap, jalpy kóńil kúıin shertetinin úlkendi-kishili jıyndarda aıtylǵan sózderden, olardyń tyńdaýshyǵa áserinen kórip, kýáger […]
1890 jyldyń qazan aıynda Qajymuqan tuńǵysh ret úlken kúreske túsedi, kúres 1891 jyldyń naýryz aıyna deıin sozylady. Osy kúreste Ivan Zaıkın sekildi birneshe beldi balýandardy jyǵady. Ivan Poddýbnyımen bas báıgege talasyp, odan jeńiledi. Qajymuqan ómiriniń sońyna deıin Poddýbnyımen dostyǵyn, onyń adamgershiligin maqtap ótken adam. 1892 jyly Qazan qalasynda ırkte kúresip, […]
2006 jylǵy «Eline uran bolǵan Er Jánibek» Atty ǵylymı konferenııada sóz alǵan Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń(ol kezde ınsıtýt) Qazaqstan tarıhy kafedrasynyń doenti, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Erdáýlet Turbekuly Berlibaev osyndaı taqyryppen sóz bastap edi. Jońǵar zamanyndaǵy alapat soǵystardy tilge tıek etken ǵalym: «Dál osy kezeńdegi erekshe mańyzdy tarıhı másele kazaq […]
|
|
Sońǵy pikirler