Sońǵy jazbalar

Máńgilik El muraty jáne Er Jánibek
Jańalyqtar

Máńgilik El muraty jáne Er Jánibek

 AQPARAT HAT QURMETTI ÁRIPTESTER!   Er Jánibek atyndaǵy qory 2014 jyldyń 19 maýsym kúni Qazaq elin Jońǵar shapqynshylyǵynan qorǵaýǵa asa úlken eńbek etken Abylaı hannyń bas batyrlarynyń biri, ári biregeıi bolǵan Berdáýletuly Er Jánibektiń 300 jyldyq mereı toıyna oraı «Máńgilik El muraty jáne Er Jánibek » atty Halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferenııa […]

Nasıhat Nabıolla. El qorǵany – Er Jánibek
Shejire

Nasıhat Nabıolla. El qorǵany – Er Jánibek

Qazaqtyń uly ǵalymy Sh.Ýálıhanov Abylaı hanǵa arnalǵan óz eńbeginde  XVIII ǵasyrdyń qazaq tarıhy úshin asa bir aýyr kezeń bolǵandyǵyn ashyp aıtady. Qazaqty qan jylatqan «Aqtaban shubyryndy» jyldardyń halyq esinen kóterile qoımaǵynyn da tilge tıek etedi. Qazaq halqy úshin qaterli syn-saǵatta Abylaıdaı dananyń bılik basyna kelip, halyqty uıymdastyra bilýiniń arqasynda, antalaǵan […]

Astanada Mustafa О́ztúrikke arnalǵan Túrkııa qazaqtarynyń konerti ótedi
Jańalyqtar

Astanada Mustafa О́ztúrikke arnalǵan Túrkııa qazaqtarynyń konerti ótedi

11 sáýir kúni Astana qalasynda álemge áıgili sport sheberi, Qazaqstanda taekvando mektebiniń negizin qalaýshy Mustafa О́ztúriktiń 60 jyldyq mereıtoıyna arnalǵan «Qazaqstan-Túrkııa dostyq keshi» atty Túrkııa qazaqtarynyń konerti ótedi. Sport sańlaǵynyń 60 jyldyq mereıtoıyna oraı ótetin Túrkııa qazaqtarynyń konertinde Altaıdan aýyp Anadolyǵa jetken qazaqtyń án-kúıi oryndalady. Osy oraıda Túrkııa qazaq dıasporasyndaǵy […]

Abylaı han zamany – qazaq batyrlarynyń dáýiri
Shejire

Abylaı han zamany – qazaq batyrlarynyń dáýiri

Shoqan Ýalıhanov: “Abylaı han zamany – qazaq batyrlarynyń dáýiri” degen uly sózin tegin aıpasa kerek. Onyń syrtynda Abylaı dáýiri jońǵarlar men qazaqtardyń surapyl shaıqastaryna toly boldy. Ne bir batyrlar shyqty. Sonyń biri – biz sóz ótkeli otyrǵan Er Jánibek batyr. Osy Kereı Jánibek batyrdy el aýzynda “Aqyr Jánibek” dep te […]

Jánibektiń qartaıǵan kezinde keshirmelerin eske alýy
Rýhanııat

Jánibektiń qartaıǵan kezinde keshirmelerin eske alýy

Jánibek batyr tar jol, taıǵaq keshýlerin bylaı eske alady eken: – Maıdandasyp jaý túsirýdi erligim dep sanamaımyn, qaptaǵan jaýmen shaıqassań ótkir naızanyń ushymen, tulpar attyń kúshimen, qaıratyńa ádis-amalyńdy qosyp jeńesiń. Sen ony almasań, ol seni alady. Talaı-talaı qan maıdandy bastan keshirdim, tar jol, taıǵaq kezeńderden óttim, maıdanda jaý túsirmeı qaıtqan […]

ShEJIRELER ShERTKEN SYR
Shejire

ShEJIRELER ShERTKEN SYR

Er Jánibektiń túp-tórkini men ósip-óngen áýleti týraly sóz bolǵanda eń áýeli ótken tarıhymyzdyń shejireli betterine úńile ketýdiń de artyqtyǵy joq. Kereı taıpasy jyl sanaýymyzdan burynǵy II-III ǵasyrlarda málim bolǵan ulystar men taıpalardyń biri. Qytaı, parsy derekteri jáne Álkeı Marǵulan sekildi tarıhshylar kereılerdi «Sanbıler tusynan álemge áıgili qazaq taıpasynyń biri» dep […]

Baıyt Qabanuly. Ospan batyrdyń aqyry (poema)
Rýhanııat

Baıyt Qabanuly. Ospan batyrdyń aqyry (poema)

Batyr bolyp qarý ustap jaýǵa shapqan ekensiń, aldyńda senen de asqan batyr baryna kúmánsiz senýiń kerek.Áıtpeıinshe jeńiske jetý múmkin emes» (Ospan batyr Cilámuly)                                       ÁLQISSA Qol aıaǵy kisendeýli alyp tulǵa batyr Ospanaraıly, Qaqpan basqan kókjal qasqyr sekildenip kókaspanǵa qaraıdy. Alpamsadaı túkti keýde, bilek, samaıbulshynynan qan aǵady ony eshbir sezbegendeı alasuryp jaraıdy, Mańaıynda oqty myltyq, saıman alǵan saqshylardy shoqtaı janǵan janarymen «sabaıdy»   Eńgezerdeı esil bitim er tulǵasyn eńkeıtpeıdi tikteıdi, Taýǵa qarap túneredi ózin de sol taýǵa balap tize belin, búkpeıdi. Jalt qaraǵan qarasymen, oqys jyldam qımylymen tobyrlarǵa úrkek úreı júkteıdi, Endi aldyńǵy ýaqyttan  tek ólimnen basqa eshteme kútpeıdi.   Qalaı meıili qarasańda temir qursaý tor qaptaǵan túnek túrme, abaqty, Bul túnek, tor kókke shapshyp alasurǵan qansha arystan azamatty túkke turmas qanshyqtarǵa talatty. Taý taǵysy Ospannyń da jan jaǵynan jaý ıtteri […]

Shaqshaq Jánibekke telingen eńbekter
Rýhanııat

Shaqshaq Jánibekke telingen eńbekter

Tarıhta ótken kóp Jánibekter jaıynda talaı aıtyldy da, jazyldy. Jánibektiń rýynyń kereı bolýyna baılanysty Kereı, Jánibek handardyda osy atamyzben qatar qabyldaıtyndarda bar. Desede kereı Er Jánibek pen arǵyn Shaqshaq Jánibek jaıynda biriniń eńbegin birine telıtin túsinbestikter kóp. Ásirese, kereı Er Jánibektiń erlik hıkaıalarynyń birtalaıy shaqshaq Jánibekke jazy-lyp júr. Bul jaıynda […]

Er Jánibek esimi – ejelgi derekterde
Shejire

Er Jánibek esimi – ejelgi derekterde

Jánibek Berdáýletuly(1714-1792) Abylaı han dáýirindegi áıgili batyr. Onyń el qorǵaýdaǵy eren erlikterine qaraı esiminiń aldy­na «Er» degen ataý qosylyp, «Er Jánibek» atanǵan. Keıde «Kereı Jánibek», «Aqyr Jánibek» dep te aıtylady. Qurbanǵalı Halıdtyń (1843-1913) «Taýarıh Hamsa» atalatyn eńbeginde: «Abylaı zamanynda batyr, sardar bolǵandar: Qarakereı Qabanbaı, Altybaı batyr, Aqtamberdi batyr, Espenbet batyr, […]

Palýan /tarıhı esse/
Rýhanııat

Palýan /tarıhı esse/

KÚRES. Osy sózdi aıtqanda sharshy alańda beldesip, bir-biriniń kirpik qaqqan sátin ańdyǵan qos palýan kóz aldyńa kele qalady. Budan kúres óneriniń erekshe qasıtke ıe ekendigin birden ańǵarsyń. Erte ańyzdardar men batyrlar jyrynda, tarıhı týyndylarda, tipti arheologııalyq qazba derekterden biz adamzat tarıhynda kúres óneriniń birneshe túri bolǵandyǵy týraly mol málmetter kezdestiremiz. […]