«ХАСЕН — ЖӘМИЛА»: Хасен мен Жәмила рөлін сомдаған тұлғалармен болған сұхбат

2004 жыл. «Қазақ календары» беттерінің бірінен ҚХР-да өмірге келген кинокартина туралы хабарды оқып қалдық. Сөйтсек, ол қазақ тілінде шетелде түсірілген тұңғыш көркемсуретті фильм екен. Осыны оқығаннан кейін ойға қалдық. Көкейімізге: «Сондағы ойнаған киноактерлер… Олар кімдер еді?» деген сауалдар келген болатын. «Иә, шынында олар кімдер еді? Іздеп көрсек қайтеді өздерін? Мәселен, 1956-1962 жылдарғы ұлы көш кезінде сол өнер адамдарының арасынан бергі бетке өткендерінің де бар болуы мүмкін-ау…» Ақыры таптық та! Олар: Жәмила – Кеңес Одағының халық әртісі, КСРО Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, М.Әуезов атындағы Қазақ академиялық драма театры­ның саңлақ актрисасы Фарида ШӘРІПОВА болса, екін­шісі – Хасен рөлін ойнаған Ықылас Дүкенұлы атындағы рес­публикалық саз аспаптары мұра­жайының ғылыми қыз­меткері Абылай ТҮГЕЛБАЕВ еді. Көп кешікпей Алматыда тұра­тын осы аға, апамызбен кез­десіп, әңгімелескен жайымыз бар. 2004 жылдың жаймашуақ сол бір көк­теміндегі сұхбатта мына тө­мендегі жәйттер белгілі болған еді.

“ХАСЕН – ЖӘМИЛА” КИНОСЫ (Видео)

Мұратбек Муса: Ұлиды көкжал ерлік айналамнан

Алтай тауы барша таудың бабасы   Қарт Алтайым,  тау бабасы жал – құздар, Жер көтермес жерден ауыр қайғың бар . Жүрегімнің ашты зарын қозғайды, Қара түнді қалжыратқан байғұздар.   Қоңыр таудың қасыса жел арқасын, Ескірмейді ескі әуенім  _ жартасым. Қоңыр кеште күңіреніп қобыз  үн, Қоғалы Ертіс  , алысқа жол тартасың. […]

ТҰРДЫХАН АЙДАРХАНҰЛЫ: АРЫСЫ ҚҰЛАП АЛТАЙДЫҢ…

              Арысы құлап алтайдың. . . (Мағаз Разданұлына) Төбесін жайлап қара бұлт, Жүлқыған дауыл жүрегін. Көрінген қайта ағарып, Алтайдың ақбас шыңы едің. Қалқып та алған халқының, Қара сөзінің мәйегін. Тарландап барып табылған, Қазақтың жалғыз тайы едің. Абайдай алып дананың, Айтылмай қалған сөзісің. Абақтай асыл […]

ҚЫТАЙДАҒЫ ҚАЗАҚ АУДАРМАШЫЛАРЫ ЖƏНЕ ҚЫТАЙ ƏДЕБИЕТІНІҢ ҚАЗАҚ ТІЛІНЕ АУДАРЫЛУ ЖАЙЫ

ХІХ ғасырдың аяғына қарай Іле, Алтай, Тарбағатай сынды үш аймақтың Қытай еліне басы бүтін бодан болуына байланысты қазақ жұрты мен Қытай елінің арасындағы байланыс тіпті де жиіледі. Үш аймақты мекендеген қазақтар мал мен бастың амандығы үшін ел тізгінін ұстаған Қытай елімен тіл табысып тұруға тырысты. Ауыс-түйістің салқын жүретін бұрынғы заманындай емес, ауылы аралас, қойы қоралас жатқан дəл осы кезеңде тілмаштардың қажеттілігі артты.

МАҒЖАННЫҢ РЕАЛИСТІК КӨЗҚАРАСЫ ЖӘНЕ ТҮРКІЛЕР ТАҚЫРЫБЫН ЖЫРЛАУЫ

Мағжанның түрік тақырыбын жырлауы, қазақтың түп тарихыніздеп ел тарихын терең түсіндіру еді. Тек бір ғана «Түркістан» өлеңі арқылы тарихидаму жолдарымызбен, ел сыйлаған батырларымызбен, хандарымызбен, Ұлықбектей ғалымдарымызбен таныстыруды мақсат еткенін өлеңдерін талдай отырып дәлелдеу. Мағжанның шығармаларындағы символизм шетел әдебиетінің ақын жазушыларының шығармашылығымен байланыстырылады.

АБАЙДЫҢ ҚЫТАЙДАҒЫ XX ҒАСЫР ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІНЕ ЫҚПАЛЫ

«Абай- қазақтың жаңа реалистік жазбаша поэзиясының, әдебиетінің негізін салды. Абайдың ақындық дарыны аса қуатты және сан қырлы. Ол-керемет суреткер ақын және сыршыл лириканың сирек кездесетін шебері. Сонымен бірге біз Абайды ойшыл ақын дейміз. Мұны алдымен ақынның өмір құбылыстарын терең толғау жағы басым келетін өлеңдеріне қатысты айтсақ, сонымен қатар өмір, адам […]

Рашид Каренов: «Керей» тайпасының этникалық шығу тегі жəне шежіресі

Қазақ халқының құрамындағы тайпалардың бірі — Керейлер екі үлкен этникалық бірлестіктен: Ашамалы Керей, Абақ Керейден тұрады. Ғылыми əдебиеттерде осы атаулардың төркіні туралы айтылған пікірлер аз емес.

Керейлер тарихындағы елеулі мəселе — ол Қазақ халқы құрамындағы Керейлер мен Керейттердің арақатынасына байланысты əр түрлі көзқарастардың орын алулары дер едік. Бұл екеуін бір тайпа ретінде қарастыратын ғалымдар арасында Н.А.Аристов, В.В.Бартольд, М.Тынышбаев, Р.Г.Кузеев, М.Мұқанов бар. Сонымен қатар оларды екі бөлек тайпа ретінде қарастыратын ғалымдар да бар екендігін айта кеткен жөн. Олардың қатарына мысал үшін Х.Ховорс, Грумм-Гржимайло жатады. Шындығына көшсек, «Керей» этнонимімен «Керейт» этнонимінің арасында елеулі алшақтық жоқ.

Қайта оралмас Қажытай (видео)

Серік ҚАПШЫҚБАЙҰЛЫ: Алшақ мүйіз ақ серке

«Баяғырақта» деп бастайды да, үлкендер өткен өмір, кешкен күнінің бір парасына ойысатын.  Ойысып қайда барады, әйтеуір тірлік тынысы,  уақыт өлкесінде аяңдатады әңгімені. Басқаның не біліп жүргенін қайдам, аңғал, парыгөйсіз түйсіктер төңірегінде жүріп, үлкендердің жуан ортасынан шыққанымды сезбеппін. Барлығы байырғы өмірдің, тірлік ишаратының  ықпалы болар. Десе де, бүгін бір ойдың пұшпағын […]