سوڭعى جازبالار

شەجىرە

ءسادۋ ماشاقوۆ: اق جۇرەكتى ادام

«ولگەندەر قايتىپ كەلمەيدى» دەگەن ۇعىم سانامىزعا ابدەن ءسىڭىپ قالعانداي ەدى. جارتى عاسىرداي ۋاقىت توپىراق استىندا «سۇيەكتەرى قۋراپ قالعان» شاكارىم، ماعجان، احاڭ، جۇسىپبەك قايتا ءتىرىلىپ، قاتارعا قوسىلار دەپ كىم ويلاعان. ايتەۋىر، 1988 جىل قازاق حالقىنىڭ ومىرىندە «ولگەنى ءتىرىلىپ، وشكەنى جانعان» عاجايىپ تاماشا قۇتتى جىل بولدى. ىلايىم سونداي جىلدار كوبەيە بەرسىن. شىنىمدى […]

“بۇركىت” -1992 جىلى التاي تاۋىندا تۇسىرىلگەن دەرەكتى فيلم
بەينەماتەريالدار

“بۇركىت” -1992 جىلى التاي تاۋىندا تۇسىرىلگەن دەرەكتى فيلم

نۇرسəۋلە مەشەل: وسپان باتىر مەن ح.چويبالساننىڭ كەلىسىم شارتتارى
رۋحانيات

نۇرسəۋلە مەشەل: وسپان باتىر مەن ح.چويبالساننىڭ كەلىسىم شارتتارى

نۇرسəۋلە مەشەل، قازاق مەملەكەتتىك قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اسپيرانتى. (وسپان باتىر يسلام ۇلىنىڭتۋعانىنا 110 جىل («ازاتتىقتىڭ وشپەس رۋحى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تəجىريبەلىك كونفەرەنتسياسىندا جاسالعان بايانداما) كەرەيدىڭ قول باستاعان باتىرلارىنىڭ ءبىرى وسپان يسلام ۇلى قىتايداعى قازاقتاردى باستاپ، ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىستى ۇيىمداستىرىپ، قىتاي ۇكىمەتىمەن كسرو ۇستەمدىگىنە جəنەونىڭ ىقپالىنداعى مونعولياعا قارسى كۇرەسكەن ەرجۇرەك دارا تۇلعا. وسپان باتىردىڭ سول […]

سۆەتقالي نۇرجان: اقىندار كوشسە، – كوشەدى اققۋلارعا ەرىپ…
جاڭالىقتار

سۆەتقالي نۇرجان: اقىندار كوشسە، – كوشەدى اققۋلارعا ەرىپ…

29 قاراشا كۇنى الماتىداعى قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا اقىن مۇرات شايماران ۇلىنىڭ “تالپىنعان شالعايعا شايىردىڭ جانى – قۇس” اتتى 50 جاستىق مەرەيتويىنا ارنالعان ءدۇبىرلى كەشى ءوتتى. كەشكە قازاق ادەبيەتىندە ءوز جولدارىن سالعان بەلگىلى قالامگەر تۇلعالار قاتىناسىپ وداقتىڭ كيەلى ءتورىنىڭ كوركىن اسىردى. سوناۋ ماڭعىستاۋدان ارنايى ات شالدىرىپ، ارتىنان ەرگەن اقىن ىنىسىنە اعالىق مەيىرىمىنە قوسا […]

“تالپىنعان شالعايعا شايىردىڭ جانى – قۇس”: اقىن مۇرات شايماراننىڭ مەرەيتويلىق جىر كەشى ءوتتى
جاڭالىقتار

“تالپىنعان شالعايعا شايىردىڭ جانى – قۇس”: اقىن مۇرات شايماراننىڭ مەرەيتويلىق جىر كەشى ءوتتى

الماتى قاراشاسىنىڭ سوڭعى جۇماسى، كەشە قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا اقىن، ج.ناجىمەدەنوۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ يەگەرى، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى مۇرات شايماراننىڭ 50 جاسقا تولعان مەرەيتويىنا وراي “تالپىنعان شالعايعا شايىردىڭ جانى – قۇس” اتتى ادەبي-سازدى كەشى ءوتتى.   بۇل كەش بۇرىنعى كەشتەردەن وزگەرەك بولىپ، التاي مەن اتىراۋدىڭ اراسىنداعى بەلگىلى قالام ۇستاعان زيالى قاۋىم […]

تالاپبەك ازانباي: اققاپتال (تاريحي داستان)
ادەبيەت

تالاپبەك ازانباي: اققاپتال (تاريحي داستان)

اقىن تالاپبەك ازانباي 1965 جىلى قحر شۇار التاي ايمعى الاعاق وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن. 2004 جىلى اتا جۇرتىنا كوشىپ كەلىپ، قازىرگى كەزدە الماتى وبلىسى ەسكەلدى اۋدانىندا تۇرادى. بەلگىلى اقىن تالاپبەك ازانباي 1990 جىلدان باستاپ ادەبيەتكە ارالاسىپ، «التىن تاۋ سالتاناتى»، «قىران مەرۋەرتى» اتتى جىر جيناقتارىندا، شۇار كولەمىندەگى ءتۇرلى باسىلىم گازەت – جۋرنالدارىندا  […]

جەڭىس شاكەن ۇلى: ناردىڭ ءسۇتى توگىلگەن قارا تاۋلارىم.
كىتاپحانا

جەڭىس شاكەن ۇلى: ناردىڭ ءسۇتى توگىلگەن قارا تاۋلارىم.

اقىن جەڭىس شاكەن ۇلى 1961 جىلى تارباعاتاي ايماعى، ءدوربىلجىن اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1985 جىلى نە بارى 24 جاسقا تولار شاعىندا ومىردەن وزعان. سوڭىندا 37 ولەڭى قالعان.  “جەڭىس شاكەن ۇلى 80-جىلداردىڭ باسىندا ءوزىنىڭ العاشقى جانە سوڭعى ءبىر توپ ولەڭىن باسپا بەتىنە جاريالاپ ۇلگەرگەن جاس اقىنداردىڭ ءبىرى ەدى. اقىننىڭ عۇمىرى قىسقا بولعانىمەن، ونىڭ […]

سەرىكبول قوندىباي: كۇن ءتاڭىرى جانە كۇنتەكتى ادام الاش پەن الاشا
رۋحانيات

سەرىكبول قوندىباي: كۇن ءتاڭىرى جانە كۇنتەكتى ادام الاش پەن الاشا

كۇن ميفولوگياسى «الاشا حان» ەسىمى قازاق حالقىنىڭ شەجىرە اڭىزدارىندا كەزدەسىپ قالادى. قازاقتىڭ ۇلتتىق سانا-سەزىمىندەگى ۇلتتىڭ ەكىنشى اتى بولىپ ەسەپتەلەتىن «الاش» ءسوزىنىڭ ماڭىزى ءتىپتى دە جوعارى. الاش قازاق حالقىنىڭ تولقۇجاتى، سوندىقتان ونىڭ تابيعاتىن ءتۇسىنۋ قاجەتتىلىگىن ايتپاي-اق قويۋعا بولادى. الاش تۋرالى تولىققاندى شەجىرە اڭىزى بىرەن-ساران، ولاردىڭ دا كوپشىلىگى ءبىر-ەكى اۋىز ءسوز تۇرىندە […]

ادەبيەت

ءجۇرسىن ەرمان: ەرلىك جىرى (ولەڭ)

ەر جانىبەك ءباھادۇردىڭ 300 جىلدىق تويىنا ارنالعان جىر مۇشايراسىندا باس جۇلدە العان ولەڭ. ابىلايدىڭ قايراۋلى قانجارى دەپ، زامانىندا داۋىسىڭ جەر جارىپ ەد. اتا جاۋمەن ايقاسقان ارىستانداي، سەندە دە ارمان بار ما ەكەن ەر جانىبەك؟!   تارالعىدا ءسىرى بوپ قوس تاقىمىڭ، جەر بەرمەدىڭ جاۋىڭا تاسپا – ءتىلىم. نامىسىڭدى ءتۇيىپ اپ شۇبەرەككە، […]

نوسەرحان قابيحان ۇلى: كەسەنە الدىنداعى انت. (ولەڭ)
كىتاپحانا

نوسەرحان قابيحان ۇلى: كەسەنە الدىنداعى انت. (ولەڭ)

ەر جانىبەك بابا رۋحىنا ارنالادى. ىشىندە التى الاشتىڭ زاتىڭ دارا، جىر جازدىم وزىڭە ارناپ باتىر بابا. باسىڭا جينالدى جۇرت “جانىبەك” دەپ، اتتاعان ازاتتىقپەن  عاسىر جاڭا.   اززاتتىق ۇيتقىسى بوپ بىرلىگىمنىڭ، ءوزىڭدى ەسكە الاتىن تۋدى كۇنىم. اينالىپ التىن قازىق – كەسەنەڭدى، ورالىپ كەلگەن مەن دە ءبىر ق ۇلىنمىن.   ەرلىگى بۇگىنگىگە بولعان […]