سوڭعى جازبالار

التاي تۋرالى ەكى اڭىز
التاي اڭىزى

التاي تۋرالى ەكى اڭىز

1 بۇرىنعى وتكەن زاماندا ءبىر شال مەن كەمپىر ءومىر ءسۇرىپتى. ولاردىڭ داۋلەتى شاعىن بولعانىمەن، اقىل-پاراساتقا، ويعا باي ادامدار ەكەن. سولاردىڭ جان دەگەندە جالعىز ءبىر بالاسى بار ەكەن. ۋاقىت ءوز دەگەنىن الماي قويا ما. جاسى جەتىپ قارتايعان شال مەن كەمپىر كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە اۋرۋعا شالدىعىپتى. بىرتە-بىرتە اۋرۋلارى مەڭدەپ، اسقىنىپ، ەكەۋى دە […]

شىعىس تابيعاتى جايلى بەس اڭىز
شەجىرە

شىعىس تابيعاتى جايلى بەس اڭىز

تابيعاتى كوركەم، شۇرايلى ءوڭىردىڭ ءبىرى – شىعىس قازاقستان وبلىسى. حالىق اۋزىندا مۇنداعى ءاربىر تاۋ مەن تاستىڭ، وزەن مەن كولدىڭ شىعۋ تاريحى جايلى اڭىزدار جۇرەدى.  «بورىتوستاعان» تاسىنىڭ جۇمباعى شىعىس قازاقستان وبلىسى، تارباعاتاي اۋدانىندا تۇرعان جۇمباق «بورىتوستاعان» تاسى تۋرالى حالىق اراسىندا تاراعان بىرنەشە اڭىزدار بار (ونى كەيدە «بورىتاستاعان» دەپ تە اتاپ جاتادى). ەن […]

“شاۋەشەك كەلىسىمى” قازاق-قىتاي شەكاراسىنىڭ نەگىزى
شەجىرە

“شاۋەشەك كەلىسىمى” قازاق-قىتاي شەكاراسىنىڭ نەگىزى

وسىدان 153 جىل بۇرىن، ياعني 1864 جىلى قازان ايىنىڭ 7-ءسى كۇنى رەسەي مەن قىتاي اراسىندا “شاۋەشەك كەلىسىمىنە” قول قويىلدى. تاريحشى ءنابيجان مۇقامەتحان ۇلى 153 جىل بۇرىن قول قويىلعان وسى “شاۋەشەك كەلىسىمى” قازىرگى قازاق-قىتاي شەكاراسىنىڭ نەگىزى بولعانىن” ايتادى. ازاتتىق ءتىلشىسى رەسەي جانە قازاق زەرتتەۋشىلەرىنىڭ عىلىمي دەرەكتەرى مەن پىكىرلەرىنە سۇيەنىپ، قازاقستاننىڭ شىعىس شەكاراسىنىڭ […]

باباقۇمار حينايات. جاۋىرىنشىلىق تاريحى
رۋحانيات

باباقۇمار حينايات. جاۋىرىنشىلىق تاريحى

قازاقتاردىڭ ءداستۇرلi يدەولوگيالىق تانىم-تۇسiنiگiندە ماڭىزدى ورىن الاتىن ءتورت تۇلiك پەن ولاردىڭ دەنە مۇشەلەرiنە قاتىستى سيپاتتامانىڭ پايدا بولۋى باعزى داۋiرلەر ەنشiسiندە. وستەولوگيالىق دەرەكتەر زەرتتەۋلەرiنiڭ ناتيجەلەرi كورسەتكەندەي نەوليت داۋiرiنەن باستالعان ءۇي جانۋارلارىن قولعا ۇيرەتۋ iسi قولا داۋiرiندە قارقىندى دامىعاندىعى جانە تۇلiكتiڭ قۇرامىنا دا ەلەۋلi وزگەرiستەر ەنگەنi بەلگiلi. قولانىڭ سوڭعى كەزەڭiندە ەۋرازيا كوشپەلiلەرiندە […]

قايرات زارىپحان: جەر ۇيىعى جەمەنەي
شەجىرە

قايرات زارىپحان: جەر ۇيىعى جەمەنەي

(جالعاسى. باسى مىنا سىلتەمەدە) قازىرگى تارباعاتاي، زايسان، جەمەنەي ايماقتارى ەجەلگى نايمان حاندىعىنىڭ تەرريتورياسى بولعان ەدى. نايمان شەجىرەسىنىڭ ءبىر نۇسقاسىندا كۇللى نايماننىڭ اناسى دەگەن اقسۇلۋ – ادايدىڭ قىزى دەپ ايتىلادى. وسىمەن قاتار، شەجىرەشىلەر نايمان حاندىعىن ادايلاردىڭ دا قۇرىسقاندارىن ايتادى. نايمان ەلىنىڭ ءبىر تارماعىنىڭ اتاسى ەلتاي ەدى. بۇل ەلتاي شەتتەن كەلگەن بالا دەسەدى. […]

قايرات زارىپحان: جەر ۇيىعى جەمەنەي
شەجىرە

قايرات زارىپحان: جەر ۇيىعى جەمەنەي

 «ۆسياكي درەۆني ەپوس پرەدستاۆلياەت سوبوي سۆوەگو رودا شيفر،                                                  كليۋچ ك كوتورومۋ داۆنو ۋتەريان ي دولجەن بىت نايدەن زانوۆو»                                                                                                                                      / ۆ.ي.اباەۆ./ «اۋلاقپىن دەرەگى جوق بولجامداردان، ءار جۇرتتا ۇمىتىلىپ ولجاڭ قالعان» دەپ اقىن ەسەنعالي راۋشانوۆ ايتقانداي، دەرەكسىز، تياناقسىز سويلەگەننەن اۋلاق ەكەنىمىزدى وقىرمان قاۋىم بىلەر. الدىڭعى جازعاندارىمىزدا بىزدەر دالا اۋىز تاريحى […]

اقىن تولەباي بوجەك ۇلى جايىندا.
شەجىرە

اقىن تولەباي بوجەك ۇلى جايىندا.

تولەباي بوجەك ۇلى قىتاي قازاقتارىنا ەجەلدەن اتى تانىس ايگىلى اقىن. ونىڭ ۇلكەندى – كىشىلى ولەڭدەرى، ايتىستارى، داستاندارى، قاعىتپالارى جانە باسقا جانردا قالدىرعان شىعارمالارى بىرەۋدەن بىرەۋ ەستىپ، اۋىزدان – اۋىزعا تارالىپ قازاق ادەبيەتىنىڭ التىن قورىنا قوسىلىپ وتىر. تولەبايدىڭ اتى كوپ جەرلەردە تولەۋباي دەپ قاتا ايتىلىپ ءجۇر. تولەباي بوجەك ۇلى رۋى كەرەي ىشىندە جانتەكەكي. […]

تولىقمەتراجدى “مۇزبالاق” ءمۋلتفيلمى (ۆيدەو)
بەينەماتەريالدار

تولىقمەتراجدى “مۇزبالاق” ءمۋلتفيلمى (ۆيدەو)

ءبىراز جىلدىڭ الدىندا جارىق كورگەن “تاستۇلەك” اتتى قىسقا مەتراجدى مۋلتفيلم، كورەرمەن قاۋىمنىڭ جاقسى باعاسىن العانى ءبارىمىزدىڭ ەسىمىزدە.فيلم رەجيسسەرلەرى  تۇردىبەك مايدان مەن تىلەك تولەۋعازى ۇلى قاتارلى ازاماتتار بولاتىن. ەلدىڭ سۇرانىسى بويىنشا، قازاقفيلم كينو ستۋدياسىنىڭ باسشىلىعى دارىندى جىگىتتەرگەن وسى ءمۋلتفيلمنىڭ تولىق نۇسقاسىن تۇسىرۋگە ۇسىنىس جاساعان ەدى. جىگىتتەردىڭ شىعارماشىلىق ۇجىميىنىڭ تىنباي ەڭبەكتەنۋىنىڭ ارقاسىندا سول […]

تالاپبەك ازانباي: دالالىقتىڭ داۋىسى (ليريكالىق پوەما)
ادەبيەت

تالاپبەك ازانباي: دالالىقتىڭ داۋىسى (ليريكالىق پوەما)

(تۇعىرىل حاننىڭ اۋزىنان) ەندى عانا اتقان كەز تاڭ ءتۇرىلىپ،  كوز شىرىمىن العان ەم ءسال تىنىعىپ. ەستىلدى ەرەن ءبىر داۋىس قۇلاعىما، قۇلاما – قۇز، تاۋ ءىشى جاڭعىرىعىپ.   مىنگەن اتىم پىسقىرىپ، ەلەڭدەدى، وت بوپ ءوتتى قىزدىرىپ دەنەم مەنى. اق ساقالدى قاريا تۇر الدىمدا، اسا تاياق تايانعان، بەرەن بەلدى.   مەكەن ەتىپ […]

مۇقاش تاڭعىت ۇلى: «شىعىستىڭ شەرتپە كۇيلەرى مۇڭلى كەلەدى»
رۋحانيات

مۇقاش تاڭعىت ۇلى: «شىعىستىڭ شەرتپە كۇيلەرى مۇڭلى كەلەدى»

مۇقاش تاڭعىت ۇلى 1962 جىلى 15 جەلتوقساندا قحر-دىڭ شىڭجاڭ ولكەسى، تارباعاتاي ايماعىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1981 جىلى ءۇرىمجى قارجى ينستيتۋتىنا ءتۇسىپ، 1985 جىلى تامامداعان. سودان 2003 جىلعا دەيىن بانك سالاسىندا قىزمەت ىستەگەن. 2003 جىلى اتامەكەنگە قونىس اۋدارعان. — اعا، دومبىراشىلىق ونەرگە قالاي كەلدىڭىز؟ — دومبىرا تارتۋ – اۋلەتىمىزدە جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتقان […]