Sońǵy jazbalar

Alashtan shyqqan alǵashqy depýtattar
Shejire

Alashtan shyqqan alǵashqy depýtattar

XIX ǵ. aıaǵy men XX ǵ. basynda qazaq dalasynda Reseıdiń saıası partııalarynyń fılıaldary ashyla bastady. 1905-1906 jyldary sol kezdegi qazaq qalalarynda «Kadet», «Narodnaıa svoboda», «Soıal demokrattar» jáne t.b. partııalar resmı túrde tirkelip, ózderiniń úgit- nasıhat jumystaryn júrgizip turǵan. Ishki Reseıdegi tolqýlardyń ekpini qazaq qalalaryn da sharpyp, patshaǵa qarsy ereýilder men […]

BIRINShI RESPÝBLIKA – ALASh
Rýhanııat

BIRINShI RESPÝBLIKA – ALASh

«Alash arystary bizge memlekettilik ıdeıasyn tý etip kóterýdi tabystap ketti. 1991 jyly qurylǵan Qazaqstan Respýblıkasy – sol arystardyń asyl armanynyń júzege asýy. Bizdiń endigi mindetimiz – osy táýelsiz memleketimizdi kózdiń qarashyǵyndaı saqtaýymyz kerek». Nursultan Nazarbaev Jańa kúntizbege sáıkes, búgin jeltoqsannyń 25-si kúni (eskishe jyl sanaýmen 12 jeltoqsan) qazaqtyń Birinshi Respýblıkasy – […]

Nyǵmet Myńjan atyndaǵy arnaıy syılyq ıegeri Qoıshybek MÚBARAK: Bórili kósh
Ádebıet

Nyǵmet Myńjan atyndaǵy arnaıy syılyq ıegeri Qoıshybek MÚBARAK: Bórili kósh

Bórili kósh  Almatyda týmaǵanymmen, turǵanyma uzaq bolǵasyn osy jerdiń turǵyny sanalyp ketkenmin. Sonymen Almatydan Shyǵystaǵy keshegi batyr babam Jánekemniń jatqan jeri Qalba taý óńirine kóship kelgen týysqandaryma esendesip baryp qaıtpaq bolǵanmyn. Almaty-Semeı poıyzna minip qolymdaǵy shaǵyn dorbamdy jaıǵastyryp endi otyra bergenimde meniń janyma artynyp – tartynǵan aýyl aqsaqaly kelip jaıǵasty. […]

MAǴJAN MEN SMAǴUL
Shejire

MAǴJAN MEN SMAǴUL

  Alash zııalarynyń arasyndaǵy tyǵyz baılanys, olardyń bir-birin rýhanı hám materıaldyq turǵydan demeýi – shynaıy tarıhı fakt bolsa, osy shyndyq sát saıyn ashylyp jatqanyna janyń qýanady. Almatydan Astanaǵa araǵa kemi eki-úsh kún salyp jetetin «Jas qazaq» aptalyǵy 2014 jyly 7 qarashada (№ 44) jarq etkizip Baıqal Baıádilovtiń «Sýret qupııasy» atty […]

TÁÝELSIZDIGIMIZDI JAHANǴA JARIIa ETKEN QAZAQ
Rýhanııat

TÁÝELSIZDIGIMIZDI JAHANǴA JARIIa ETKEN QAZAQ

Qazaqstannyń táýelsizdik alǵanyn halyqaralyq BAQ–ta alǵash jarııalaǵan qazaq qazir Mıýnhen qalasynda turady. QazSSR-diń Joǵarǵy keńesi 1991 jylǵy jeltoqsannyń 16-sy kúni tústen keıin qazaq elin táýelsiz memleket dep jarııalap, eldiń ataýyn Qazaqstan respýblıkasy dep ózgertti. Qazaq tarıhy úshin eń qýanyshty habardyń birin halyqaralyq BAQ arqyly tikeleı efırde álemge taratý baqyty buıyrǵan jýrnalıst – sol kezde «Azattyq» radıosynda qyzmet etken […]

Asqar Tatanaıuly atyndaǵy birinshi oryn ıegeri Murat Almasbekuly: Úsh beıit
Ádebıet

Asqar Tatanaıuly atyndaǵy birinshi oryn ıegeri Murat Almasbekuly: Úsh beıit

  Anda-sanda at tumsyǵynyń arqan boıy aldynan pyr-pyr bódene ushady. Basqa dúnıe typ-tynysh. Ortalanyp qalǵan momaqan aı Seńgirdiń taqymyndaǵy shashaqty naızanyń kókaıaz júzinde diril qaǵady. Saý jelgen qur attardyń quıryq ushy jentek-jentek topyryq, josylǵan iz. Kódeli jerdiń kóbesin sóge dúbirletkenniń biri – Baıshaǵyr. Moıynynda sala qulash sadaq, arqasynda jylan tildi […]

“Almaty” telearnasy Ospan batyr týraly fılm túsirýde
Jańalyqtar

“Almaty” telearnasy Ospan batyr týraly fılm túsirýde

Astana. 21 qarasha. Baq.kz – Ospan batyrǵa ózgeshe kózqaras. “Almaty”telearnasy táýelsiz “Islam Shyǵys Túrkistan” avtonomııasyn qurýǵa búkil ǵumyryn sarp etken Altaı oǵlany týraly tyń maǵlumattar tapty. Sonyń negizinde aýqymdy derekti fılm túsirýdi kózdep otyr. Arna tilshileri shet memleketke sapar shegip, batyrdyń kózin kórgen, birge soǵysqan qazirgi qart sarbazben suhbattasyp keldi. […]

“Eline uran bolǵan Er Jánibek” atty halyqaralyq prozalyq shaǵarmalar baıqaýy. Aqyt Úlimji atyndaǵy bas júlde ıegeri Qanat Ábilqaıyr
Ádebıet

“Eline uran bolǵan Er Jánibek” atty halyqaralyq prozalyq shaǵarmalar baıqaýy. Aqyt Úlimji atyndaǵy bas júlde ıegeri Qanat Ábilqaıyr

  «Eline uran bolǵan Er Jánibek» atty halyqaralyq prozalyq shyǵarmalar baıqaýyna!     Qarǵa tamyr (áńgime) – Ata, ata, Qazmoıyn qara úzip birinshi bolyp kele jatyr… – Aqsarbas, aqsarbas, botaqanymdy Baıtoqty babamnyń rýhy jebeı górsin… Sary dalanyń apshysyn qýyrǵan at tuıaǵynyń dúbiri qulaq tundyrady. Qıqý salǵan dúıim jurt pen uran […]

Altyn orda memleketi
Shejire

Altyn orda memleketi

  1227 jyly Joshy ólgen soń onyń ornyna uly Batyı otyrdy. 1235 jyly Monǵol ımperııasynyń astanasy Qaraqorymda bolǵan quryltaıda Batysqa (Eýropaǵa) shapqynshylyq joryq jasaý uıǵaryldy. Bul joryq 1236 jyly bastalady. Altyn Ordanyń astanasy Saraı-Batý, al keıinirek Saraı-Berke qalasy boldy. Túrik derekterinde Batyı hannyń áskerleri qypshaqtar dep ataldy. Sebebi, ulan-ǵaıyr ólkede […]

Shaǵataı tili
Rýhanııat

Shaǵataı tili

Shaǵataı tili (جغتای — Jaǵatoı; uıǵ. چاغاتاي — Chaǵataı; óz. ﭼىﻐﺎتوي — Chigʻatoy) — bir kezderi Ortalyq Azııada keń taralǵan, qazir óli tilge aınalǵan túrki tili. «Shaǵataı» sózi Shaǵataı ulysynyń atynan kelip shyqqan. Shaǵataı handyǵy Shyńǵys hannyń ekinshi uly Shaǵataı hannyń atymen atalǵan. Osy tilde sóılegen kóptegen Shaǵataı túrikteri men tatarlar ózderin […]