سوڭعى جازبالار

«تۇركى تىلدەس، تۇگەل بول!» – دەپ ۇران تاستاعان تۇرار رىسقۇلوۆ تۋرالى ەكى كىتاپ تۇركيادا جارىق كوردى
جاڭالىقتار

«تۇركى تىلدەس، تۇگەل بول!» – دەپ ۇران تاستاعان تۇرار رىسقۇلوۆ تۋرالى ەكى كىتاپ تۇركيادا جارىق كوردى

سوڭعى ۋاقىتتاردا تۇركيادا زەرتتەۋشىلەردىڭ تۇرار رىسقۇلوۆقا كوبىرەك كوڭىل اۋدارا باستاعانى بايقالادى. مۇنىڭ ەكى سەبەبى بولۋى مۇمكىن. بىرىنشىدەن، تۇرار رىسقۇلوۆ – تاتار ارىپتەسى ميرسايد سۇلتانعاليەۆ سياقتى بۇكىل تۇركى حالىقتارىنىڭ رەسپۋبليكاسىن قۇرۋ ءۇشىن كۇرەسكەن قايراتكەر. ەكىنشىدەن، ول تۇركياداعى ۇلت-ازاتتىق كۇرەسىنىڭ جەتەكشىسى مۇستافا كەمال اتاتۇرىكتى اسا جوعارى باعالاعان. تاياۋدا تۇركيادا جارىق كورگەن رىسقۇلوۆ […]

تۇركيا قازاقتارىنىڭ ەركىندىك جولىنداعى  ۇلى كوشى
شەجىرە

تۇركيا قازاقتارىنىڭ ەركىندىك جولىنداعى ۇلى كوشى

تۇركيالا تۇراتىن قازاقتاردىن ۇزاق-سالقار كوش تاريحىنا نازار اۋلارعاندا بۇل كوشتىڭ قازاقتىڭ ەركىندىك جولىنداعى تەڭدەسسىز ەرلىگى ەكەنىن كورەمىز. ولار ەركىندىك ءۇشىن ادام سەنگىسىز قانداي دا ءبىر اۋىر قيىنشىلىقتاردى باستان كەشىرگەن. 1930- جىلدارى قىتايعا قاراستى شى عىس تۇركىستان ولكەسىندە گومينداڭ ۇكىمەتىنىڭ گۋبەرناتورى شىڭ-شي-سايدىڭ  زومبىلىقتارىنا شىداي الماعان قازاقتاردىڭ ەلىسحان ءتايجى مەن زايىپ ءتايجى […]

باۋىرجاننىڭ اڭگىمەسى
رۋحانيات

باۋىرجاننىڭ اڭگىمەسى

بەلگىلى قالامگەر نابيدەن ابۋتاليەۆ (1928-2010 جج.) ەسىمى كوزى قاراقتى وقىرمان قاۋىمعا جاقسى تانىس. ول سوڭىنا وقىرمان قاۋىم سۇيسىنە وقيتىن كوپتەگەن ءماندى دە، ماعىنالى شىعارمالار قالدىردى. ولاردىڭ قاتارىندا «ناركەسكەن» رومانى، «قايران، نارىن»، «ءوتتىڭ، دۇنيە» پوۆەستەرى جانە باسقا دا تۋىندىلارى بار. جازۋشى ە.حەمينگۋەيدىڭ «كليماندجارو – قارلى تاۋ»، «مەرەكە قىزىق مول جىلدار» شىعارمالارىن، […]

دۇكەن ءماسىمحان ۇلى. وسپان باتىر
رۋحانيات

دۇكەن ءماسىمحان ۇلى. وسپان باتىر

ءار-ءار جەردە ءوتىپ جاتاتىن، ءتۇرلى دەڭگەيدەگى عىلىمي ماجىلىستەردە، وسپان باتىر تۋرالى ءسوز بولا قالسا، ونىڭ كىممەن، نە ءۇشىن سوعىسقانىنا بايلانىستى قيما-شاتۋ سۇراقتار الدىمىزدان ءجيى شىعادى. سولاردىڭ ءبىر پاراسى: «وسپان كىممەن مايدانداسىپ، قالاي باتىر اتاندى؟»، «وسپاننىڭ باستى جاۋى كىم؟ ول كوممۋنيستىك قىزىل قىتايمەن مايدانداستى ما؟ الدە گومينداڭشىل چان كايشيمەن سوعىستى ما؟ […]

اققال قالىباەۆا: «مۇحتار اۋەزوۆ “شىركىن! اققالدىڭ ءانى!” دەيتىن»
رۋحانيات

اققال قالىباەۆا: «مۇحتار اۋەزوۆ “شىركىن! اققالدىڭ ءانى!” دەيتىن»

عىلىمي ەڭبەكتەرى قازاق تىلىندەگى ەتىستىك كاتەگورياسىن، مورفەميكانى، ءسوزجاسامدى زەرتتەۋگە ارنالعان قالىباەۆا اققال اجەمىزدىڭ تۋعان كۇنى ءساۋىردىڭ 17-ءسى. بىراق وزىمەن سۇحباتتاسۋعا بارعانىمىزدا تۋعان كۇنى ناقتى ەسىندە بولماعاندىقتان، وسى كۇندى تاڭداپ الا سالعانىن ايتتى. دەسە دە، حح عاسىردىڭ مالىك عابدۋلين، مۇحتار اۋەزوۆ، عابيدەن مۇستافينسياقتى قازاق زيالىلارىمەن ەتەنە ارالاسقان، كەيىندە ەستەلىك ماقالالار جازعان اجەمىزدىڭ «ويلاپ تابىلعان» […]

حاكىمدى تولىق تانۋ وڭاي ما ەكەن؟!
جاڭالىقتار

حاكىمدى تولىق تانۋ وڭاي ما ەكەن؟!

سۋرەتتە: زۋلحاير مانسۋروۆ ارينە، مەن اقىن دا ادەبيەتشى دە ەمەسپىن. سوندىقتان دا اباي شىعارماشىلىعىنىڭ ونەرلى قىرىنا، اقىندىق بولمىسىنا تەرەڭدەپ بارا المايمىن. مەن – عالىممىن، رۋحانياتتىق تانىمنان شەتتەۋ، جاراتىلىستانۋ عىلىمىنىڭ وكىلىمىن. مەنىڭ عىلىمداعى ءپىر تۇتارىم قانىش يمانتاي ۇلى ساتباەۆ. جاستىق كەزدە سول كىسىدەي گەولوگيامەن اينالىسۋدى ارمانداعان ساتتەر بولعان. بىراق ءومىر باسقاشا شەشىمىن […]

«قاھارلى التاي» – قازاق ادەبيەتىنىڭ قازىناسى
رۋحانيات

«قاھارلى التاي» – قازاق ادەبيەتىنىڭ قازىناسى

بۇل رومان قازاق وقىرماندارىنا تولىق نۇسقاسىندا 2010 جىلدىڭ سوڭىندا ۇسىنىلدى. 2011 جىلى قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا ارنايى تانىستىرىلىمى ءوتىپ، قابدەش ءجۇمادىلوۆ باستاعان جازۋشىلار ءادىل باعاسىن اۋىزشا بەرگەنمەن، سودان بەرگى ۋاقىتتا ادەبيەتشى قاۋىم تىم-تىرىس ارينە، بار-جوعى 1 مىڭ دانامەن جەكە قارجىعا شىققان كىتاپتى قازاقستاننىڭ الىس تۇكپىرىنىڭ بارىنە تارادى دەۋگە كەلمەس. ايتسە دە […]

دۋلات يسابەكوۆ، دراماتۋرگ: «اعىلشىن قورىندا كىتابىمنىڭ ءبىرىنشى بولۋى قۋانىشتى دا، وكىنىشتى…»
جاڭالىقتار

دۋلات يسابەكوۆ، دراماتۋرگ: «اعىلشىن قورىندا كىتابىمنىڭ ءبىرىنشى بولۋى قۋانىشتى دا، وكىنىشتى…»

جۋىردا مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ يەگەرى، جازۋشى، دراماتۋرگ دۋلات يسابەكوۆ لوندون قالاسىنان ورالدى. جازۋشىنىڭ شىعارمالارى اعىلشىن تىلىنە اۋدارىلىپ، تۇساۋكەسەرى ايگىلى كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىندە ءوتىپتى. – دۋلات اعا، ءسىزدىڭ شىعارما­لارىڭىز اعىلشىن تىلىنە اۋدارىلىپ، ۇلىبريتانيانىڭ لوندون قالاسىندا تۇساۋى كەسىلدى. وسى جونىندە اڭگىمە­لەسسەك… – ارينە، بۇل وقيعانى كوپ كۇتكەنىمىز راس. لوندون قالاسىمەن كىتاپتىڭ شىعۋىنا بايلانىستى حاتالماسۋلار، […]

تەكتىلىك فەنومەنى (تاريحي-ەتنوگرافيالىق پايىم)
رۋحانيات

تەكتىلىك فەنومەنى (تاريحي-ەتنوگرافيالىق پايىم)

جاڭابەك جاقسىعاليەۆ، م.وتەمىسوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اعا وقىتۋشىسى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى تەكتىدەن تەكتى تۋادى، تەكتىلىك تۇقىم قۋادى. تەكتىلەردىڭ تۇياعى، تاڭدايدى قۇز-قيانى. شىن تەكتىلەر حالقى ءۇشىن، ولىمگە باسىن قيادى. جاقسى، جامان دەمەستەن، جانىنا جۇرتىن جيادى…   بەكاسىل اۋليە (1822-1915) ءسوز باسى وتان تاريحى عىلىمىندا زەرتتەۋشى­لەردىڭ دەندەپ  بويلاي  الماي جۇرگەن […]

جىر دوداسىنىڭ باس جۇلدەسى – اۆتوكولىك
جاڭالىقتار

جىر دوداسىنىڭ باس جۇلدەسى – اۆتوكولىك

اق ساۋىتىن كيىنىپ، اتا بابانىڭ اق تۋىن كوتەرىپ، قازاق دالاسىنىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعى مەن شەكارا شەبىنىڭ بۇتىندىگىن قاس قاقپاي كۇزەتىپ، قاسىق قانى قالعانشا جوڭعار دۇشپاندارىمەن ايقاسىپ، قاسيەتتى اتامەكەننىڭ سىنىق سۇيەم توپىراعىن جاۋعا تاپتاتپاي ازات ەتكەن ارۋاقتى باتىر، قاھارمان حاندار، اقىلمان بيلەر بۇگىنگى الەۋەتتى دە ساۋلەتتى قازاق ەلىنىڭ تەرەڭ تامىرىنا ءنار بەرەتىن […]