تالاپبەك ازانباي: “بوتاقارا باتىر” داستانى (اۋديو)
“بوتاقارا باتىر” داستانى. جازعان: تالاپبەك ازانباي ورىنداعان: ەسقات ءنۇرالي https://erjanibek.kz/wp-content/uploads/2020/10/بوتاقارا3.jpg
سوڭعى جازبالار
بەينەماتەريالدار
كىتاپحانا
حاسەن قاليبەك ۇلى ورالتاي: “EلIM-ايلاپ” وتكەن ءومىر (1 ءبولىم)
وسپان باتىردىڭ ء“ۇش ايماق” ۇكىمەتىنە قارسى شىعۋى سوۆەت وداعىنىڭ قىسىمىنىڭ ناتيجەسىندە شىعىس تۇركىستان ارمياسىنىڭ جەڭىستەن-جەڭىسكە ۇلاسقان ەكپىندى شابۋىلىن كەنەت دوعارىپ، قىتايمەن كەلىسسوز جۇرگىزۋگە ءماجبۇر بولۋى جۇرتشىلىق اراسىندا: “…بۇل ءىستىڭ ارتىندا ورىستار بار ەكەن. ورىستار ارميانىڭ العا تارتا بەرۋىنە كەدەرگى جاساپتى”، — دەگەن سياقتى سىبىس-جورۋلاردىڭ تاراۋىنا جەتكىزدى. ۇرىمجىدە قول جەتكەن كەلىسىم […]
كىتاپحانا
مۇحامەتجان يۋسۋپوۆ: تۇرمە قاتيرالارى
مۇحامەتجان عابدۋلكاريم ۇلى يۋسۋپ باتىس قىتايداعى تارباعاتاي ايماعىنىڭ ورتالىعى شاۋەشەك قالاسىندا 1897 جىلى (قۇجاتتا 1896 جىل دەپ كورسەتىلگەن) ەسكىشە 1-قاڭتار، جاڭاشا 14-قاڭتاردا دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى عابدۋلكارىم (لاقابى كەرىمتاي) XIX عاسىردىڭ 70-75 جىلدارىندا بۇحارادان قۇلجاعا بارىپ، ودان 90- جىلدارى شاۋەشەككە كەلگەن. شەشەسى زۋلحيجا نايماننىڭ قاراكەرەي تابىنىڭ تۋما جۇرتىنان. 1902 جىلدان باستاپ مەدىرەسە دە، […]
رۋحانيات
اتەيحان بىلگىن: اتامەكەننەن اۋا كوشۋىمىزگە سەبەپ بولعان وقيعالار…
اتەيحان قايسا ۇلى — شينجاڭنىڭ باركول اۋدانىنىڭ قابويى دەگەن جەرىندە تۋعان. رۋى – اباق كەرەيدىڭ ىشىندە جانتەكەي، تاسبيكە. تاسبيكە ىشىندە اقشا دەگەن اتادان، اقشادان بەكتەمىر، ودان مىڭجاسار، ودان قايسا مەن ءالىپ تۋعان. قايسا مەن ءالىپ ءبىر تۋىسقان. ەلىسحان — ءالىپتىڭ بالاسى، اتەيحان قايسانىڭ بالاسى. پاكىستاندا — تۇركيا ۇكىمەتىنە حات جازعانداردىڭ، “تۇركىستان قوزعالىسىن” […]
شەجىرە
اسقار تاتاناي ۇلى: التاي توڭكەرىسى ء(Iى)
ماقالانىڭ باسىن مىنا جەردەن وقىڭىز وسپان 1899-جىلى كوكتوعاي اۋدانىنىڭ وندىرقارا دەگەن جەرىندە تۋعان. 18 جاسقا تولار-تولماس تا زۋقا باتىردىڭ كەزىنە تۇسكەن. زۋقا — وسپاننىڭ قارۋىنا، ەرلىگىنە اقىلى ساي جىگىت بولاتىنىن سەزىپ، ونى قولىنا ۇستاعىسى دا كەلگەن. وسپاننىڭ اكەسى يسلامعا كىسى جىبەرىپ، وسپاندى تاربيەلەگىسى كەلەتىنىن دە بىلدىرگەن. بىراق وسپان ءوزىنىڭ سابىرلىلىعىمەن، […]
شەجىرە
اسقار تاتاناي ۇلى: التاي توڭكەرىسى (I)
اسقار تاتاناي ۇلى — 1906 جىلى 6-قازان كۇنى شىعىس تۇركىستاننىڭ التاي ايماعىنداعى قىران وزەنى بويىندا دۇنيەگە كەلگەن. جازۋشى، اقىن، شەجىرەشى، وقۋ-اعارتۋ سالاسىنىڭ بەلگىلى قايراتكەرى. 1935 جىلى 27-جەلتوقساننان باستاپ شىعارىلعان “التاي” گازەتى باسپاحاناسىن ۇيىمداستىرۋشى باسپاگەر، گازەت قالامگەرى. شىعىس تۇركىستانداعى تاريحي وقيعالاردىڭ تىكەلەي كۋاگەرلەرى. التاي تاريحى تۋرالى ءافسانالاردىڭ، ء“بىر عاسىر” اتتى ولەڭمەن جازىلعان […]
شەجىرە
مۇحتار ماعاۋين: ءبىز «تۇركىمىز» بە، «تۇرىكپىز» بە؟
قازاق ءباسپاسوزى مەن كىتاپتاردا سوڭعى جيىرما-وتىز جىلدا «تۇركىلەر»، «تۇركى حالىقتارى»، «تۇركى قاعاناتى» دەيتىن اتاۋلى سوزدەر كەڭىنەن قولدانىلىپ ءجۇر. قازاق ءتىلىنىڭ ىشكى ۇيلەسىمى بويىنشا، «تۇركى» دەيتىن ءسوزدىڭ ەشبىر وعاشى جوق، بىراق بۇل – زات ەسىم ەمەس، سىن ەسىم – «قازاقى» دەگەن ءتارىزدى; ادامي، كاسىبي، عىلىمي – ءبارى ءبىر ورايدا. سوندىقتان «تۇركى» – […]
شەجىرە
قازاق-قىتاي شەكاراسىنىڭ نەگىزى – “شاۋەشەك كەلىسىمى”
وسىدان 153 جىل بۇرىن، ياعني 1864 جىلى قازان ايىنىڭ 7-ءسى كۇنى رەسەي مەن قىتاي اراسىندا “شاۋەشەك كەلىسىمىنە” قول قويىلدى. تاريحشى ءنابيجان مۇقامەتحان ۇلى 153 جىل بۇرىن قول قويىلعان وسى “شاۋەشەك كەلىسىمى” قازىرگى قازاق-قىتاي شەكاراسىنىڭ نەگىزى بولعانىن” ايتادى. ازاتتىق ءتىلشىسى رەسەي جانە قازاق زەرتتەۋشىلەرىنىڭ عىلىمي دەرەكتەرى مەن پىكىرلەرىنە سۇيەنىپ، قازاقستاننىڭ شىعىس شەكاراسىنىڭ […]
رۋحانيات
ماعاز رازدان ۇلىنىڭ 1994 جىلعى سۇحباتى: كەڭ وقىرمانسىز اۆتور پاناسىز جەتىممەن تەڭ.
ايگىلى اقىن-جازۋشى، دراماتورگ ماعاز رازدان ۇلى 1924 جىلى، التاي ايماعى، بۋىرشىن اۋدانى، دۋلايتى اۋىلدىعىندا ءومىر ەسگىن اشقان. 1998 جىلى، 74 جاسىندا بۋىرشىن وڭىرىندە ومىردەن وزعان. شىعارمالارى: «اسۋلار تولعاۋى» ولەڭدەر جيناعى، «ەرتەڭ» ولەڭ جيناعى، «بوساعا» ولەڭ جيناعى، «ۋاقىتقا جاۋاپ» ولەڭ جيناعى، «سارى بەل) » ولەڭ رومان، «اتا زامان سويلەيدى» پوەستتەر جيناعى، «التاي […]
بەينەماتەريالدار
“شىننىڭ ءجۇزى”: اقسەلەۋ سەيدىمبەك (ۆيدەو)
بۇگىن قازاقتىڭ كورنەكتى جازۋشىسى، عالىم، ادەبيەتتانۋشى، فيلوسوف اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ ومىردەن وزعان كۇنى. ەگەر كوزى ءتىرى بولسا، جازۋشى 78 جاسقا تولار ەدى. 2009 جىلدىڭ 16-قىركۇيەگىندە و دۇنيەگە اتتانعان اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ “شىننىڭ ءجۇزى” باعدارلاماسىنداعى سۇحباتىن تىڭداي وتىرىڭىزدار!
سوڭعى پىكىرلەر