سوڭعى جازبالار

ەسبول نۇراحمەت: «تۇماندى دالا» – قاسىرەتتى عاسىر سۋرەتى.
كىتاپحانا

ەسبول نۇراحمەت: «تۇماندى دالا» – قاسىرەتتى عاسىر سۋرەتى.

XX عاسىردىڭ العاشقى جارتىسى ادامزات تاريحىندا وزەن بوپ اققان قانمەن قالدى. ادامزات وتكەن عاسىرلاردا سۇيەنىپ كەلگەن مورالدىق قۇندىلىقتار تۇگەلدەي ءولدى. ونىڭ ءولىمى اۋەلى ەۋروپادا نيتسشەنىڭ جۇرتتى وياتا ايعاي سالىپ: «قۇداي ءولدى!» دەۋىمەن باستالدى. ەۋروپالىق جاڭا قوعامعا ەسكى مورالدار، ەسكى قۇندىلىقتار كەرەكسىز بولا باستادى، جاڭا ادامعا جاڭا قۇندىلىق كەرەك بولاتىن. قۇداي […]

ەكپىن الەش ۇلى: پەرىشتە جىر ءوزىم بوپ الديلەيدى.
رۋحانيات

ەكپىن الەش ۇلى: پەرىشتە جىر ءوزىم بوپ الديلەيدى.

ەكپىن الەش ۇلى تەگىسباەۆ 1976 جىلى 3 قاڭتاردا قحر، ىلە قازاق وبلىسىنا قاراستى نىلقى اۋدانىنىڭ مىس اۋىلىندا دۇنيەگە كەلىپ، 1996 جىلى مامىر ايىندا ومىردەن وزعان. نەبارى 20 جىل عانا عۇمىر ءسۇرىپ، ولەڭگە دە، ومىرگە دە دەندەي باستاعان شاعىندا اققان جۇلدىزداي تامىپ كەتكەن تاعدىرلى اقىن تۋعان ەلىنە 50-دەن استام ولەڭىن اماناتتاپ قالدىرىپتى. […]

ەربول شاكەي: ۋكراينا حالىقىنا حات
كىتاپحانا

ەربول شاكەي: ۋكراينا حالىقىنا حات

قازىر قىتايدىڭ التاي قالاسىندا تۇراتىن اقىن ەربول شاكەي ۇلىنىڭ ۋكراين حالىقىنا ارناپ جازعان ولەڭى. بومبىلانىپ ءار كوشەلەر، ءار ۇيلەر، جارالى اسكەر تۇنىمەنەن زاريلەر. بوسىپ جاتىر قارا حالىق جان – جاققا، شوشىپ جاتىر جارىلىستان سابيلەر.   ۋكراينا، قانداي ەدى كەشەسى؟! كۇلگە اينالدى گۇل جايناعان كوشەسى. ءوز وتانى پانا بولماي وزىنە، ميلليونداپ بوسىپ […]

حۋات يركيتحانقىزى: ماشان باتىر(داستان)
التاي اڭىزى

حۋات يركيتحانقىزى: ماشان باتىر(داستان)

اقىن يركيتحانقىزى حۋات 1976 جىلى 23 ءشى قازاندا مونگوليا ەلىندە دۇنيەگە كەلگەن.«تاڭجارىق زەرتەۋ» قور قوعامىنىڭ، اۆتورلار قوعامىنىڭ، حالىقارالىق جازۋشىلار وداعى جانە «تۇركى الەم» جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى. ەلىمىزدە جارىق كورگەن «تۇران ءۇنى»، «عاسىر جىرى» اتتى الماناقتارعا شىعارمالارى جاريالانعان. تاڭجارىق جورنالى مەن  قازاق ءۇنى گازەتىندە كوپتەگەن تۋىندىلارى جاريالانعان.«حالىقارالىق جازۋشىلىر ءتوس بەلگىسى»، اۆتورلار […]

كوپ تىلەۋىمەن «مۇزبالاق» قايتا تۇلەيدى!
بەينەماتەريالدار

كوپ تىلەۋىمەن «مۇزبالاق» قايتا تۇلەيدى!

تۇردىبەك مايدان. قازاق كينو ونەرىنىڭ جالىنداپ كەلە جاتقان جاس تۇلپارىنىڭ ءبىرى. 1999-2001 جىلدارى قىتايدىڭ ءشاندۇڭ ولكەسىندەگى حىزى قالاسىندا كوركەم سۋرەت كوللەدجىن وقىعان. 2005-2010 جىلدارى الماتى قالاسىنداعى ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىندا «انيماتسيا رەجيسسۋراسى» ماماندىعى بويىنشا ءبىلىم العان. تالانتتى جاس بارىمىزگە بەلگىلى «مۇزبالاق» ءمۋلتفيلمىنىڭ، «بالاپان» ارناسىنداعى «اق قۇس»، «ۇكىلى اۋەن» سەكىلدى […]

قايرات سابىرباەۆ: شاكارىم قولتاڭباسىنىڭ سىرى
كىتاپحانا

قايرات سابىرباەۆ: شاكارىم قولتاڭباسىنىڭ سىرى

شاكارىم قۇدايبەردى ۇلىنىڭ 160 جىلدىعىنا وراي ابايدىڭ باس شاڭىراعىندا اشىلعان كورمەنىڭ اتاۋى «ارقاشان ۇمىتىلماسقا…» دەپ اتالعان. اتاۋدىڭ وسىلاي تاڭدالۋىنىڭ دا وزىندىك سەبەبى جوق ەمەس. سول ءۇشىن كورمە اتاۋى نەگە «ارقاشان ۇمىتىلماسقا» دەپ اتالعانىن بىردەن ايتا كەتەيىك. بۇل جەردەگى باستى سەبەپ – وسى «ارقاشان ۇمىتىلماسقا» ءسوزىنىڭ شاكارىمنىڭ ءوزى قالدىرعان قولتاڭبالاردا ورىن العاندىعى. […]

اشامايلى ماتاقاي كەرەي ماناش قوزىباەۆ
ءبىلىم

اشامايلى ماتاقاي كەرەي ماناش قوزىباەۆ

قوستاناي ءوڭىرى، توبىلدىڭ سول جاعاسى، مەڭدىقارا اۋدانى، تازكول اۋىلىندا قوي جىلى، قاردىڭ جاڭا عانا تۇسكەن ۋاقىتىندا، قازىرگىشە 1931 جىلى، قاراشانىڭ 16-جۇلدىزىندا قوزىباي ۇلى قابدۋللانىڭ شاڭىراعىندا تۇڭعىشى بولىپ دۇنيەگە كەلدى. ۇلتى – قازاق. ءناسىلى – مونعول. تايپاسى – كەرەي. تاڭباسى – اشاماي(ح). رۋى – ماتاقاي كەرەي دەپ م.ق.قوزىباەۆ «جۇلدىزىم مەنىڭ» اتتى […]

بەكەن قايرات ۇلى: مۇقانوۆتىڭ موڭعولياعا ساپارى
شەجىرە

بەكەن قايرات ۇلى: مۇقانوۆتىڭ موڭعولياعا ساپارى

بيىل تۋعانىنا 120 جىل تولىپ وتىرعان، قازاق ادەبيەتى الىپتارىنىڭ ءبىرى – اكادەميك-جازۋشى ءسابيت مۇقانوۆ 1967 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا رەسمي ساپارمەن مونعوليا قازاقتارى قونىستانعان باي-ولكە ايماعىنا بارعان. بۇل كەزدەسۋ ونداعى قازاقتار ءۇشىن كوكتەن عايسا تۇسكەندەي اسەر قالدىرعان كورىنەدى. سابەڭدى كورىپ، قولىن العان، قاسىنا وتىرىپ اڭگىمەسىن تىڭداعان ادامدار ءالى كۇنى: «باياعىدا مۇقانوۆ […]

«اقنايمان قىرىلعان» وقيعاسىن بىلەسىز بە؟
شەجىرە

«اقنايمان قىرىلعان» وقيعاسىن بىلەسىز بە؟

ەلىمىزدە قازاق دالاسى، قازاق جۇرتى باستان كەشىرگەن زۇلمات، ناۋبەتتىڭ، قاسىرەتتىڭ ءىزى قالماعان بىردە -ءبىر جەر جوق. قانشاما جىل قۇپيا كۇيىندە قالىپ كەلىپ، سىرى ەلگە بەرتىن عانا بەلگىلى بولا باستاعان «اقنايمان قىرىلعان» وقيعاسى 1931 جىلدىڭ شىلدەسىندە كۇرشىم اۋدانىندا بولعان. جول جيەگىندەگى ەسكەرتكىش باسىندا كۇرشىم اۋدانىنا ساپارلاي بارعان «ديداردىڭ» جۋرناليستەرى ءتۇس اۋا […]

امانتاي ءالحان ۇلى:تاريحي تۇلعا ۇزىنمىلتىق (قۇتىمبەت)
رۋحانيات

امانتاي ءالحان ۇلى:تاريحي تۇلعا ۇزىنمىلتىق (قۇتىمبەت)

ورتا ءجۇز – كەرەي – اباق – شەرۋشى – كۇنتۋعاننان  تاراعان اتانىڭ ءبىرى – ۇزىنمىلتىق (قۇتىمبەت). الاشتان قازاق تارادى، كەيىن عاسىرلار قويناۋىنداعى تاريحي ءار كەزەڭدە ءوسىپ-ونگەن جۇزدەگەن  رۋلار نەگىزىندە  ءۇش جۇزدەن قازاق حالقى قالىپتاستى. ءجۇز-رۋلار وداعىنىڭ اۋماقتىق ءىرى بىرلەستىگى. ءجۇزدىڭ باستى سيپاتى تۋىستىق، كاسىپتىك، ادەت-عۇرىپتىق، باسقارۋ نەگىزىندەگى قارىم-قاتىناستار جيىنتىعى  بولىپ […]