جاڭابەك جاقسىعاليەۆ، م.وتەمىسوۆ اتىنداعى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اعا وقىتۋشىسى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى تەكتىدەن تەكتى تۋادى، تەكتىلىك تۇقىم قۋادى. تەكتىلەردىڭ تۇياعى، تاڭدايدى قۇز-قيانى. شىن تەكتىلەر حالقى ءۇشىن، ولىمگە باسىن قيادى. جاقسى، جامان دەمەستەن، جانىنا جۇرتىن جيادى… بەكاسىل اۋليە (1822-1915) ءسوز باسى وتان تاريحى عىلىمىندا زەرتتەۋشىلەردىڭ دەندەپ بويلاي الماي جۇرگەن دىلگىرلىگىنىڭ […]
ەر جانىبەك جاساعان ءداۋىر جوڭعار شاپقىنشىلارىنىڭ قازاق دا-لاسىنا تالاي رەت قاندى جورىق جاساعان كەزەڭىنە تۋرا كەلەدى. «جاڭگىر حان داۋىرىندە قازاقتار مەن ويرات جوڭعارلارى اراسىندا ءۇش ءىرى شايقاس – ءبىرىنشىسى 1635 جىلى، ەكىنشىسى – 1643 جىلى، ءۇشىنشىسى– 1652 جىلى بولعان». (ن. مىڭجاني «قازاقتىڭ قىسقاشا تاريحى» ءۇرىمجى 1987 جىل، 395 بەت). مىنە، وسى […]
بىلتىرعى ناۋرىز مەرەكەسىنە 1-2 كۇن قالعان. شىمكەنتتەگى «ايقاپ» دەپ اتالاتىن مولتەك اۋدانىندا ءنازىر تورەقۇلوۆ اتىنداعى № 62 جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپ بار. سول ءبىلىم ورداسىنىڭ وقۋشىلارىن مۇعالىمدەرى باستاپ كوشەگە الىپ شىعىپتى. قولدارىندا سىپىرعى، كۇرەك. «ايقاپتاعى» ورتالىق كوشەلەردىڭ ءبىرىن تازالاپ كەلە جاتىر. ءبىز سۇيسىنە قاراپ تۇرعانبىز. وسى كەزدە جانىمىزعا جاقىنداعان […]
جازۋشى ءشامىس قۇمار ۇلى 15.04. 1952 جىلى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ موري قازاق اۆتونوميالى اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1974 – 1978 ج ارالىعىندا سين – تسزيان ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيزيكا فاكۋلتەتىندە وقىعان. 1978 – 1982 ج ارالىعىندا سين – تسزيان وقۋ اعارتۋ باسپاسىندا رەداكتور اۋدارماشى بولعان. 1982 – جىلدان 1997 جىل ارالىعاندا «شۇعىلا» جۋرنالىندا رەداكتور، […]
جەر جۇزىندەگى جۇرتتاردىڭ ءبارىنىڭ دە ءتۇرلى-ءتۇرلى مەيرامدارى بولادى. ماسەلەن، ءدىن مەيرامى، ۇلت مەيرامى، مەملەكەت مەيرامى سەكىلدى. وزگەلەردى بىلاي قويا تۇرىپ، ءوزىمىزدىڭ سىبايلاسىمىز ورىس جۇرتىن الساق، بۇل تۋرالى قازاقتىڭ ماقالى دا بار: «ورىستا مەيرام كوپ، قازاقتا ايران كوپ». ءبىزدىڭ قازاق ايرانعا باي بولعانىمەن، مەيرامعا جارلى ەكەندىگى وسىدان دا كورىنەدى. جالپى مۇسىلمان […]
ءححى عاسىردى تەمىرلەنۋ ءداۋىرى دەپ ايتۋعا بولادى. بىلگىڭ كەلگەن دۇنيەنىڭ ءبارى (قاي سالادا بولماسىن) ينتەرنەتتە جايناپ، سايراپ تۇر. تەك تەمىر تۇيمەنى باساسىز. ادامدار وقشاۋلانىپ، جالعىزدىققا ىڭعايلانعان. ەشكىم شاقىرىلماي ەسىك قاعىپ، رۇقسات سۇراماي ۇيىڭىزگە كىرمەيدى. ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ولشەمدەرى ادام ايتقىسىز وزگەرىستەرگە تاپ بولدى. قالاي بولعاندا دا ادامدار ءوسىپ-ءونىپ، كوبەيىپ وتىرادى. […]
– ءسىز الەمدىك دەڭگەيدەگى وپەرا جۇلدىزىسىز. ۆوكالدىق مۇمكىندىگىڭىز ءمىنسىز ارى اندى شەبەر ورىندايسىز. سوندىقتان، اربىر كونتسەرتىڭىزدى اسىعا كۇتەمىز. استانادا الداعى ۋاقىتتا كونتسەرت بەرۋ ويىڭىزدا بار ما؟ تىنىسبەك، قالا تۇرعىنى – راحمەت! بيىل شىعارماشىلىعىما ءارى قازاقستانعا كەلگەنىمە 20 جىل تولدى. بۇل از ۋاقىت ەمەس. سوعان وراي، جەكە كەشىمدى وتكىزبەكپىن. ەلىمىزدىڭ ءتورى – استانادا ءان سالۋ ۇلكەن ابىروي دەپ سانايمىن. قازىرگى […]
ارۋاعىڭ اۋناسىن (تەرمە- تولعاۋ) (ەرجانىبەك باتىردىڭ ءۇش ءجۇز جىلدىق مەرەي تويىنا) ماقسۇتقان باركول- دالەي ۇلى ابىلاي حاننىڭ اق تۋىن، جان داۋىسپەن قولداعان. ۇلى قازاق حاندىعىن، نار نامىسپەن قورعاعان. قايتا شاپقان جوڭعارعا، تاس بوگەت بوپ ورناعان. ارۋاعىڭ اۋناسىن، ەرجانىبەك- ءور بابام!!! ءۇش […]
قازىر جەر باسىپ، ءتىرى جۇرگەن ادامداردان سورەلەردە جينالىپ، قويمالاردا قالانىپ تۇرعان، ۇستەلدەردە اشىلىپ، دوربالارىندا تىعىلىپ جاتقان كىتاپتىڭ سانى كوپ شىعار. البەتتە، كىتاپ وتە كوپ. وقۋلىقتار مەن عىلىمي كىتاپتاردى بىلاي قويعاندا، كوركەم ادەبيەتتىڭ ءوزىن ساناپ شىعۋ مۇمكىن ەمەس بولار. مۇمكىن بولسا دا، اسقان تاباندىلىقپەن، كوپتىڭ جابىلۋىمەن بىتەتىن ءىس بولسا كەرەك. ەندى […]
بەرداۋلەت ۇلى جانىبەك (XVIII) – جوڭعار باسقىنشىلىعىنا قارسى شايقاستا اتى شىققان، ابىلاي حان مەن قاراكەرەي قابانباي باتىر باستاعان قازاق قولىنىڭ العى شەبىندە جۇرگەن ايبىندى باتىرلاردىڭ ءبىرى. شىققان تەگى – ورتا ءجۇزدىڭ كەرەي تايپاسىنان. سوعان وراي حالىق ونى سول زاماننىڭ اتى شىققان ايگىلى باتىرى شاقشاق جانىبەكپەن شاتاستىرماس ءۇشىن «كرەي جانىبەك» دەپ اتاپ […]
|
|
سوڭعى پىكىرلەر